Η Στέβια (βοτανικό όνομα Stevia Rebaudiana) είναι είδος φυτού με προέλευση τη Βραζιλία και τη Παραγουάη.
Είναι μέλος της οικογένειας Asteraceae και συγγενεύει με διάφορα βότανα και άνθη όπως το χαμομήλι, το εστραγκόν, το αντίδι, το μαρούλι, τη μαργαρίτα, τον ηλίανθο και τα χρυσάνθεμα.
Το όνομα στέβια προέρχεται από τον Ισπανό βοτανολόγο και ιατρό Petrus Jacobus Stevus που την ανακάλυψε, ενώ το 1899 ο Σουηδός βοτανολόγος Moises Santiago Bertoni που εργαζόταν στην ανατολική Παραγουάη περιέγραψε λεπτομερώς το φυτό και τις γλυκαντικές του ιδιότητες. Το 1931 οι Γάλλοι χημικοί M. Bridel και R. Lavielle απομόνωσαν τα συστατικά στα οποία οφείλεται η γλυκιά γεύση των φύλλων της στέβια, στεβιοσίδη και ρεμπαουδιοσίδη.
Η στέβια είναι ένα ακατέργαστο ή επεξεργασμένο φυσικό παρασκεύασμα (σε μορφή σκόνης ή υγρού) που παράγεται από τα φύλλα του φυτού και έχει 30 έως 300 φορές υψηλότερη γλυκύτητα από τη ζάχαρη, αναλόγως με την επεξεργασία που έχει δεχτεί.
Τα τελευταία χρόνια το φυτό στέβια και τα γλυκαντικά που προέρχονται από τα φύλλα του τράβηξαν την προσοχή εξαιτίας της αυξημένης ζήτησης σε τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη και θερμίδες. Τα φύλλα του φυτού και τα γλυκαντικά που προέρχονται από αυτά έχουν πολλαπλάσια γλυκύτητα από τη ζάχαρη, δεν αποδίδουν θερμίδες και δεν περιέχουν υδατάνθρακες. Η γλυκαντική ουσία της στέβιας οφείλεται στα περιλαμβανόμενα γλυκοσίδια, τα οποία δεν συμμετέχουν στο μεταβολισμό και απεκκρίνονται άμεσα από τον οργανισμό μας, σε αντίθεση με άλλες τεχνητές γλυκαντικές ουσίες που μπορούν να μείνουν στο σώμα μας για ημέρες. Η στέβια μπορεί να χρησιμοποιηθεί φρέσκια, αποξηραμένη ή επεξεργασμένη στα φαγητά, στις σαλάτες, στα γλυκά και στα ροφήματα.
Πρόσφατες έρευνες έχουν αξιολογήσει την επίδραση της στέβιας στην παχυσαρκία, στο διαβήτη και στην υπέρταση. H ημερήσια πρόσληψη ρεμπαουδιοσίδης δεν έχει καμία επίδραση στους ανθρώπους με φυσιολογική και χαμηλή συστολική πίεση ή στους ασθενείς με ήπια έως μέτρια υπέρταση.
Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η καθημερινή κατανάλωση του γλυκαντικού στέβια (σε δόσεις που ισούνται ή υπερβαίνουν την Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη) δεν επηρεάζει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και είναι καλά ανεκτό από άτομα με διαβήτη τύπου 2 . Σε πολυκεντρική διπλή-τυφλή κλινική μελέτη ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο (placebo) αξιολογήθηκε η ημερήσια κατανάλωση 1.000 mg ρεμπιάνας (εκχύλισμα στέβιας) για ένα διάστημα 16 εβδομάδων. Στη μελέτη συμμετείχαν 122 άντρες και γυναίκες με διαβήτη τύπου 2. Μετά από 16 εβδομάδες καθημερινής κατανάλωσης εκχυλίσματος στέβιας ή εικονικού φαρμάκου (κυτταρίνη), δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Το εκχύλισμα στέβιας δεν είχε καμία επίδραση στη γλυκόζη νηστείας, στην ινσουλίνη, στα λιπίδια αίματος και στο πεπτίδιο C. Επίσης, το γεγονός ότι δεν αποδίδει θερμίδες μπορεί να συμβάλλει στη μείωση ή στη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους, μια πολύ σημαντική παράμετρο για τον έλεγχο του διαβήτη και των επιπλοκών του.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα γλυκαντικά με λίγες ή μηδενικές θερμίδες μπορούν να συμβάλλουν στον έλεγχο του βάρους, αφού μειώνουν το θερμιδικό περιεχόμενο της δίαιτας και διατηρούν την ευχαρίστηση στο διαιτολόγιο, βοηθώντας έτσι τους ανθρώπους να μείνουν πιστοί στη δίαιτά τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ένας σημαντικός αριθμός μελετών διερεύνησε την ασφάλεια των γλυκοζιτών στεβιόλης και οι αρμόδιοι φορείς υγείας ανά τον κόσμο έχουν εγκρίνει τη χρήση τους. Το 2008, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (U.S. Food and Drug Administration – FDA) αναγνώρισε τη στέβια ως Generally Recognized As Safe – GRAS . Το 2008, η Κοινή Επιστημονική Επιτροπή του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τα Πρόσθετα των Τροφίμων (JECFA, διεθνής επιστημονική επιτροπή) έκρινε ότι τα εκχυλίσματα της στέβια είναι ασφαλή για κατανάλωση από όλες τις ομάδες του πληθυσμού. Το 2010, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA, European Food Safety Authority) αξιολόγησε με τη σειρά της το σύνολο των δεδομένων από επιστημονικές μελέτες που διερεύνησαν την ασφάλεια των γλυκοζιτών στεβιόλης και σε συμφωνία με την JEFCA τους θεώρησε ασφαλή για κατανάλωση. Από το 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χρήση των γλυκοζιτών στεβιόλης ως γλυκαντικό σε τρόφιμα και ροφήματα.
Συμβουλή μου, προτιμήστε τη στέβια με κλειστά μάτια αντί άλλων τεχνητών γλυκαντικών ουσιών.
