Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου αποτελεί μία διαταραχή που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως κοιλιακός πόνος, μεταβολές στην κινητικότητα του εντέρου, αυξημένη παραγωγή αερίων, διάρροια και δυσκοιλιότητα.
Αν και η διατροφή, συνήθως, δεν αποτελεί αιτία δημιουργίας του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, συχνά ευθύνεται για την έξαρση ορισμένων συμπτωμάτων. Πολλοί από τους ασθενείς που υποφέρουν από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω ενοχοποιούν συγκεκριμένα τρόφιμα και αποκλείουν από τη διατροφή τους, ακόμα και ολόκληρες ομάδες τροφίμων, προκειμένου να νιώσουν ανακούφιση.
Ποιος είναι, όμως, ο σωστός διατροφικός χειρισμός των ασθενών που πάσχουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου; Υπάρχει κάποιο διατροφικό σχήμα που επιφέρει βελτίωση των συμπτωμάτων;
Το θέμα του κατά πόσο μπορεί να εφαρμοστεί ευρέως κάποιο πρότυπο διατροφής για την εξάλειψη των συμπτωμάτων του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου είναι ακόμα υπό διερεύνηση. Το σίγουρο είναι, όμως, ότι εφόσον υπάρχει μεγάλη ετερογένεια στα συμπτώματα και την απόκριση αυτών στη διατροφή, η διαιτητική διαχείριση θα διαφέρει ανάλογα με τον ασθενή. Στόχος της διατροφής σε άτομα που πάσχουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, για παράδειγμα τη δυσκοιλιότητα ή τη διάρροια.
Άσκηση, δίαιτα πλούσια σε διαιτητικές ίνες και αυξημένη κατανάλωση υγρών αποτελούν αλλαγές που μπορούν να δώσουν λύση στη δυσκοιλιότητα.
Αντίθετα, για τη διάρροια, την κοιλιακή διόγκωση, τον πόνο και τον μετεωρισμό η δίαιτα είναι λίγο πιο περίπλοκη. Το αλκοόλ, η καφεΐνη, τα γαλακτοκομικά, λόγω της λακτόζης, τρόφιμα που οδηγούν σε αυξημένη παραγωγή αερίων, όπως μπρόκολο, κουνουπίδι και όσπρια, φαγητά και ροφήματα υψηλά σε ζάχαρη, όπως χυμοί, αναψυκτικά και γλυκά, τροφές πλούσιες σε λίπος και τα τεχνητά γλυκαντικά είναι κάποια συστατικά της δίαιτας που μπορεί να προκαλέσουν επιδείνωση των συμπτωμάτων. Ωστόσο, ο ολικός αποκλεισμός τους είναι μία τακτική η οποία δεν συστήνεται, αφού μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές διατροφικές ελλείψεις. Μία λεπτομερής καταγραφή της κατανάλωσης τους και των γαστρεντερικών συμπτωμάτων θα βοηθήσει τον ασθενή, σε συνεργασία με κάποιον ειδικό υγείας, να εντοπίσουν ποια από αυτά οδηγεί στην έξαρση των συμπτωμάτων του. Στη συνέχεια, τα «ύποπτα» τρόφιμα θα πρέπει να αποκλειστούν, μεμονωμένα, από τη διατροφή του, για κάποιο χρονικό διάστημα, για να διαπιστωθεί αν πράγματι ευθύνονται για τα συμπτώματα. Αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν, τότε αφού εξαλειφθούν εντελώς, θα πρέπει να γίνει σταδιακή επανεισαγωγή των τροφών που έχουν αποκλειστεί, έως ότου προσδιοριστεί η ανώτατη ανεκτή ποσότητα.
Αν υπάρχουν υποψίες ότι τα τρόφιμα που επηρεάζουν τον ασθενή είναι εκείνα που περιέχουν υψηλές ποσότητες λακτόζης ή φρουκτόζης, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μια δοκιμασία υδρογόνου της αναπνοής, προκειμένου να προσδιοριστεί αν υπάρχει δυσανεξία στα συγκεκριμένα σάκχαρα.
Επιπρόσθετα, υπάρχουν ενδείξεις για τρόφιμα που μπορούν από μόνα τους να επιφέρουν βελτίωση των συμπτωμάτων στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, όπως ο λιναρόσπορος και τα προβιοτικά. Η προσθήκη λιναρόσπορου σε ποσότητες 1-4 κουταλιές την ημέρα σε γιαούρτι, σαλάτες, σούπες και δημητριακά πρωινού, πιθανό να ωφελήσει άτομα που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα, δυσφορία και κοιλιακή διόγκωση. Τρόφιμα όπως το γιαούρτι ή ειδικά σκευάσματα που περιέχουν προβιοτικά, φαίνεται ότι ίσως να ωφελούν άτομα με συμπτώματα δυσκοιλιότητας, αλλά και διάρροιας. Ωστόσο, δεν έχει εξακριβωθεί η δράση κανενός από τα δύο τρόφιμα, αλλά θεωρούνται ασφαλή και μπορεί να συνεχίζεται η κατανάλωσή τους αν παρατηρείται βελτίωση των συμπτωμάτων.
Τέλος, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η διατροφή σπάνια αποτελεί την πρωτογενή αιτία του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, αλλά, συχνά, είναι ένας τρόπος εξάλειψης των συμπτωμάτων. Για το λόγο αυτό, σε κάθε περίπτωση, κρίνεται απαραίτητος ο εντοπισμός της αιτίας του συνδρόμου και όπου είναι δυνατό, να γίνεται η αντιμετώπισή της με ειδικές μεθόδους, όπως στην περίπτωση του άγχους.
