Ερευνητές από το Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστημών και Τεχνολογίας (NTNU) διαπίστωσαν πως οι έφηβοι που αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως υπέρβαρους ενώ έχουν φυσιολογικό βάρος, είναι πολύ πιθανό να γίνουν παχουλοί ή υπέρβαροι όταν μεγαλώσουν.
Η αίσθηση του ότι έχουμε παραπάνω σωματικό λίπος ή ότι δεν έχουμε ένα άριστο σώμα δεν είναι τυχαία. Η τηλεόραση, το ίντερνετ και τα περιοδικά προβάλουν συνεχώς άνδρες και γυναίκες με «τέλειο» και «καλοσχηματισμένο» σώμα. Όμως, παρά την αυξανόμενη προβολή αυτών των «ειδώλων», όλο και περισσότεροι από εμάς γινόμαστε υπέρβαροι.
Ο διαρκής αγώνας για ένα ιδανικό σώμα
Υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί λόγοι με τους οποίους η σκέψη του ότι έχετε επιπλέον βάρος ή λίπος σώματος μπορεί να σας οδηγήσει στο να το αποκτήσετε.
Μια πιθανή εξήγηση μπορεί να σχετίζεται με το ψυχοκοινωνικό στρες, το οποίο μπορεί να προκαλέσει απόκτηση βάρους γύρω από τη περιοχή της μέσης (στη κοιλιά). Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το ψυχοκοινωνικό στρες που σχετίζεται με το αν έχουμε ή όχι έναν ιδανικό τύπο σώματος, μαζί με την αντίληψη του εαυτού μας ως υπέρβαροι, μπορεί να οδηγήσει εν τέλη σε αύξηση του σωματικού μας βάρους.
Μια άλλη εξήγηση μπορεί να είναι ότι οι νέοι που βλέπουν τους εαυτούς τους ως υπέρβαρους αλλάζουν συχνά τις διατροφικές τους συνήθειες παρακάμπτοντας γεύματα. Για παράδειγμα, μπορεί να παραλείψουν το πρωινό ή το βραδινό γεύμα.
Άλλος λόγος μπορεί να είναι οι μη ισορροπημένες δίαιτες ή οι δίαιτες πολύ χαμηλών θερμίδων που αντί να ωφελήσουν τα νεαρά άτομα μπορεί να τα οδηγήσουν στην απόκτηση του αρχικού τους βάρους και με το παραπάνω.
Οι ερευνητές έλεγξαν επίσης το κατά πόσο η σωματική δραστηριότητα κάνει τη διαφορά στη σχέση μεταξύ αντιληπτού και πραγματικού στην παχυσαρκία. Βρήκαν ότι η άσκηση δεν μπορεί να αντισταθμίσει την αρνητική επίδραση του αισθήματος του υπέρβαρου σε νεαρή ηλικία.
Δείκτης μάζας σώματος και περίμετρος μέσης
Στην έρευνα συμμετείχαν 1196 έφηβοι φυσιολογικού βάρους κατά την περίοδο 1995-1997. Όταν πλέον είχαν μεγαλώσει και βρίσκονταν στην ηλικία των 24-30 ετών επανεξετάστηκαν ώστε να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα.
Κατά την επανεξέταση, οι μισοί από τους συμμετέχοντες είχαν ακόμα φυσιολογικό βάρος σώματος ως ενήλικες. Αλλά μεταξύ αυτών που ήταν υπέρβαροι, οι ερευνητές βρήκαν μια μεγάλη και σαφή διαφορά:
Μετά από μέτρηση βασιζόμενη στον δείκτη μάζας σώματος ή BMI, τα δεδομένα έδειξαν ότι το 59% των κοριτσιών που ένιωθαν υπέρβαρα στην περίοδο της εφηβείας έγιναν όντως υπέρβαρα στην ενήλικη ζωή τους. Όταν χρησιμοποιήθηκε η περίμετρος της μέσης ως μέτρο αξιολόγησης του σωματικού βάρους, τότε σύμφωνα με τα δεδομένα που προέκυψαν, το 78% των εφήβων που αντιλαμβάνονταν τον εαυτό τους ως υπέρβαροι αρχικά έγιναν όντως υπέρβαροι στην ενήλικη ζωή τους.
Αντίθετα, το 31% των κοριτσιών που θεωρούσαν το βάρος του σώματος τους φυσιολογικό κατά τη διάρκεια της εφηβείας βρέθηκαν στην μελέτη παρακολούθησης να είναι υπέρβαρα, σύμφωνα με τον ΔΜΣ. Ο αριθμός αυτός ήταν 55%, σύμφωνα με την περίμετρο της μέσης.
Παρόμοιες μελέτες στο παρελθόν έχουν διεξαχθεί σε φυσιολογικού βάρους ενήλικες άνδρες και γυναίκες. Αυτές οι μελέτες έχουν επίσης δείξει μια αύξηση στο σωματικό βάρος με την πάροδο του χρόνου σε εκείνους οι οποίοι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως υπέρβαροι.
Τι είναι πραγματικό, τι όχι και τι μπορεί να αλλάξει
Η μελέτη δείχνει επίσης ότι τα κορίτσια με φυσιολογικό βάρος σώματος είχαν περισσότερες πιθανότητες από ό,τι τα αγόρια να αξιολογήσουν τον εαυτό τους ως υπέρβαρα: 22% των κοριτσιών και 9% των αγοριών είδε τον εαυτό του υπέρβαρο κατά την πρώτη εξέταση (τα έτη 1995-1997). Μια εξήγηση για αυτή τη διαφορά -μεταξύ των δύο φύλων- μπορεί να είναι η έμφαση των μέσων μαζικής ενημέρωσης στις καλλίγραμμες γυναίκες. Έτσι, τα κορίτσια βιώνουν περισσότερο το ψυχοκοινωνικό στρες ώστε να επιτευχθεί ένα «ιδανικό» σώμα.
Η κοινωνία και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πρέπει να ξεφύγουν από την εστίαση στην ομορφιά και στο σωματικό βάρος. Οι κανόνες πρέπει να αλλάξουν ώστε οι νέοι να έχουν μια πιο ρεαλιστική εικόνα για το τι είναι φυσιολογικό και τι όχι. Σε αυτή την κατεύθυνση μπορούν να βοηθήσουν η οικογένεια και το σχολικό σύστημα διδάσκοντας υγιεινές διατροφικές συνήθειες και ψυχαγωγικές και σωματικές δραστηριότητες. Επιπλέον, είναι απαραίτητο για τους έφηβους να διδαχθούν τους τύπους και τα σχήματα του σώματος ώστε να γνωρίσουν και να αγαπήσουν τον εαυτό τους.
Πηγή: Journal of Obesity Volume 2012 (2012), Article ID 601872, 8 pages, doi:10.1155/2012/601872, http://www.hindawi.com/journals/jobes/2012/601872/
