Η εχινάκεια ή εχινάτσια (Echinacea purpurea) είναι ένα αρκετά δημοφιλές βότανο για την τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος, την αντιμετώπιση της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος.
Είναι ένα ποώδες, πολυετές, ανθοφόρο φυτό και συγγενεύει με τη γνωστή σε όλους μαργαρίτα.
Η εχινάκεια μπορεί να βρεθεί πλέον σε αποξηραμένη μορφή για προετοιμασία αφεψήματος στο σπίτι, σε κάψουλες, δισκία ή εκχυλίσματα καθώς και σε διάφορες καραμέλες για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος.
Το βότανο της εχινάκειας ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, βελτιώνει την αντίδραση του οργανισμού σε ιογενείς ή μικροβιακές μολύνσεις και φυσικά μειώνει πολλά από τα συμπτώματα της γρίπης και του κρυολογήματος.
Ποιες είναι οι δραστικές ουσίες της εχινάκειας;
Η εχινάκεια περιέχει ένα πολύπλοκο μείγμα δραστικών ουσιών, μερικές από τις οποίες είναι αντιμικροβιακές (δρουν ως φυσικά αντιβιοτικά) ενώ άλλες πιστεύεται ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου.
Όλα τα είδη της εχινάκειας (Echinacea angustifolia - Echinacea pallida - Echinacea purpurea) περιέχουν ουσίες που υπάγονται στην κατηγορία των φαινολών. Οι φαινόλες βρίσκονται στα περισσότερα φρούτα και λαχανικά και είναι αυτές που τα προστατεύουν από διάφορες μολύνσεις καθώς και από την ηλιακή ακτινοβολία. Οι φαινόλες έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και είναι ιδιαίτερα ευεργετικές για την ανθρώπινη υγεία.
Επιπλέον, στην εχινάκεια βρίσκονται παράγωγα καφεϊκού οξέος (εχινακοσίδη, κυναρίνη), πολυσακχαρίτες, γλυκοσίδια (εχινακίνη), πολυκετυλένια, αλκυλαμίδια, βεταϊνη, εχινολόνη, χουμουλένιο, κάλιο, σίδηρος, χαλκός, ινουλίνη καθώς και βιταμίνες Α, C και Ε.
Πολλές από τις παραπάνω ουσίες της εχινάκειας ενεργοποιούν εκείνες τις χημικές ενώσεις του σώματος που μειώνουν τη φλεγμονή μειώνοντας έτσι τα συμπτώματα της γρίπης και του κρυολογήματος.
Ορισμένες εργαστηριακές έρευνες δείχνουν ότι η εχινάκεια μπορεί να διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος αλλά χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να εξακριβωθεί αν ισχύει κάτι τέτοιο στους ανθρώπους.
Τέλος, η εχινάκεια φαίνεται να περιέχει ορισμένες χημικές ουσίες που μπορούν να επιτεθούν στα βακτήρια και στους μύκητες, λειτουργούν δηλαδή ως αντιμικροβιακές ουσίες.
Πόσο αποτελεσματική είναι η εχινάκεια;
Αν κάνουμε αναζήτηση στο διαδίκτυο με τη λέξη εχινάκεια, θα βρούμε δεκάδες εκατοντάδες άρθρα που να λένε «η εχινάκεια είναι καλή για αυτό», «η εχινάκεια είναι καλή για το άλλο». Στην πραγματικότητα, η βάση δεδομένων του Natural Medicines Comprehensive, η οποία βασίζεται αποκλειστικά και μόνο σε επιστημονικά στοιχεία και ευρήματα, ταξινομεί την εχινάκεια σε: Αποτελεσματική, πιθανόν αποτελεσματική, ενδεχομένως αποτελεσματική, ενδεχομένως αναποτελεσματική, πιθανόν αναποτελεσματική, αναποτελεσματική και τέλος σε ανεπαρκή στοιχεία για την αποτελεσματικότητα της όσον αφορά τις ιδιότητες της στην υγεία.
Όσον αφορά την αξιολόγηση της εχινάκειας ως αποτελεσματική στην εν λόγω βάση δεδομένων αναφέρονται τα εξής:
Ενδεχομένως αποτελεσματική για:
Κοινό κρυολόγημα. Αρκετές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη ορισμένων προϊόντων εχινάκειας κατά τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα και τη διάρκειά του. Άλλες πάλι δεν έδειξαν κανένα όφελος. Το πρόβλημα είναι ότι οι επιστημονικές μελέτες χρησιμοποιούν διαφορετικά είδη εχινάκειας και διαφορετικές μεθόδους παρασκευής. Λαμβάνοντας εχινάκεια δεν φαίνεται να εμποδίζεται η απόκτηση του κρυολογήματος αλλά μειώνει τα συμπτώματα του.
Κολπικές μολύνσεις. Λαμβάνοντας εχινάκεια και εφαρμόζοντας στο δέρμα κρέμες που την περιέχουν φαίνεται πως μειώνεται το ποσοστό υποτροπής της λοίμωξης ενώ επιταχύνεται η θεραπεία της.
Ενδεχομένως αναποτελεσματική για:
Έρπητα των γεννητικών οργάνων (ιός HSV): Λαμβάνοντας εχινάκεια δεν φαίνεται να εμποδίζεται ή να μειώνεται η συχνότητα ή η διάρκεια του υποτροπιάζοντος γεννητικού έρπητα.
Ανεπαρκή στοιχεία για την αποτελεσματικότητα της για:
- Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
- Ημικρανίες.
- Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.
- Έκζεμα.
- Αλλεργική ρινίτιδα.
- Αλλεργίες.
- Τσιμπήματα μελισσών.
- Σύνδρομο Ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ADHD).
- Γρίπη (γρίπη).
- Φλεγμονώδεις καταστάσεις.
- Άλλα προβλήματα υγείας.
Απαιτούνται περισσότερες έρευνες για την αποτελεσματικότατα της εχινάκειας στις παραπάνω παθολογικές καταστάσεις μιας και τα αποτελέσματα των μελετών είναι ελλιπή ή αντικρουόμενα
Ασφάλεια
Η εχινάκεια είναι, πιθανότατα, ασφαλής για τους περισσότερους ανθρώπους όταν βέβαια χρησιμοποιείται βραχυπρόθεσμα (δεν πρέπει να λαμβάνεται χωρίς διακοπή για περισσότερο από 6-7 εβδομάδες) καθώς δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για την μακροχρόνια χρήση της. Μερικές ανεπιθύμητες ενέργειες που έχουν αναφερθεί είναι ο πυρετός, η ναυτία, ο έμετος, η αλλοίωση της γεύσης, πόνος στο στομάχι, διάρροια, πονόλαιμος, ξηροστομία, πονοκέφαλοι, μούδιασμα της γλώσσας, ζαλάδες, αϋπνία, αποπροσανατολισμός και μυαλγίες.
Η εχινάκεια είναι πιθανόν ασφαλής σε παιδιά ηλικίας 2-11 ετών όταν χρησιμοποιείται για διάστημα έως 10 ημερών και αντενδείκνυται για παιδία κάτω των 2 ετών. Επίσης είναι πιθανή η εμφάνιση εξανθημάτων στα παιδιά ηλικίας 2-11 ετών λόγω της χρήσης εχινάκειας.
Η εχινάκεια μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις, ιδιαίτερα σε άτομα που είναι αλλεργικά στο αγριόχορτο, στην καλεντούλα και στις μαργαρίτες.
Η εφαρμογή της εχινάκειας στο δέρμα μπορεί να προκαλέσει ερυθρότητα, φαγούρα, ή εξανθήματα.
Ειδικές προφυλάξεις και προειδοποιήσεις:
Εγκυμοσύνη και θηλασμός: Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για τη χρήση της εχινάκειας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού και γι’ αυτό συστήνεται να αποφεύγεται.
Αυτοάνοσα νοσήματα: Η εχινάκεια μπορεί να έχει επιδράσει με αρνητικό τρόπο στο ανοσοποιητικό σύστημα και να επιδεινώσει αυτές τις παθήσεις. Μην πάρετε εχινάκεια εάν έχετε μια αυτοάνοση διαταραχή (σκλήρυνση κατά πλάκας, ερυθηματώδης λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, νόσο Crohn κ.α.).
Η εχινάκεια μπορεί να τονώσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα, πόσο μάλιστα σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη διατροφή, και να έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία, αν και σε πολλές περιπτώσεις τα επιστημονικά δεδομένα είναι ανεπαρκή. Παρ’ όλα αυτά, συστήνεται ανεπιφύλακτα η ασφαλής χρήση της.
