Όταν ξεκινήσετε αιμοκάθαρση θα πρέπει να κάνετε πολλές αλλαγές στη ζωή σας.
Προσέχοντας, όμως, τα φαγητά που καταναλώνετε, θα γίνετε πιο υγιής.
Το φαγητό δίνει στον οργανισμό ενέργεια και τον βοηθά να ανακάμψει. Το φαγητό καταβολίζεται στο στομάχι και στο έντερο. Το αίμα παραλαμβάνει τα θρεπτικά συστατικά από τα πεπτόμενα τρόφιμα και τα πηγαίνει στα κύτταρα του σώματος. Αυτά τα κύτταρα παίρνουν τα θρεπτικά συστατικά από το αίμα και αποβάλλουν σε αυτό τα παραπροϊόντα του μεταβολισμού. Όταν τα νεφρά σας ήταν υγιή, δούλευαν 24 ώρες το 24ωρο για να αποβάλουν αυτά τα παραπροϊόντα από το αίμα. Τα παραπροϊόντα έφευγαν από τον οργανισμό σας με τα ούρα. Άλλα απόβλητα απομακρύνονται μέσω της εντερικής οδού.
Τώρα που τα νεφρά σας έχουν σταματήσει να λειτουργούν, η αιμοκάθαρση πλέον αφαιρεί τα παραπροϊόντα από το αίμα σας. Αλλά μεταξύ των συνεδριών αιμοκάθαρσης, τα απόβλητα μπορεί να συσσωρευτούν στο αίμα, κάνοντάς σας να αισθάνεστε άρρωστοι. Μπορείτε να μειώσετε το ποσό των παραπροϊόντων προσέχοντας τι τρώτε και πίνετε. Ένα καλό πρόγραμμα διατροφής μπορεί να βελτιώσει την αιμοκάθαρσή σας και την υγεία σας.
Τι πρέπει να γνωρίζω για τα υγρά;
Ήδη γνωρίζετε ότι πρέπει να προσέχετε τον όγκο των υγρών που καταναλώνετε. Οποιοδήποτε φαγητό που είναι υγρό σε θερμοκρασία δωματίου επίσης περιέχει νερό. Αυτά τα φαγητά περιλαμβάνουν σούπες, ζελέ και παγωτά. Επιπλέον πολλά φρούτα και λαχανικά περιέχουν πολύ νερό. Αυτά είναι το πεπόνι, σταφύλι, πορτοκάλια, ντομάτες, μαρούλι, λάχανο και σέλινο. Όλα αυτά τα τρόφιμα προστίθενται την ημερήσια πρόσληψη υγρών.
Υγρά μπορούν να συσσωρευτούν ανάμεσα σε συνεδρίες αιμοκάθαρσης, δημιουργώντας οιδήματα και πρόσληψη βάρους. Το επιπλέον υγρό επηρεάζει την αρτηριακή πίεση κάνοντας την καρδιά σας να υπερλειτουργεί. Μπορεί να έχετε σοβαρά προβλήματα με την καρδιά σας από την υπερφόρτωση του οργανισμού με υγρά.
Ελέγξτε τη δίψα σας
Ο καλύτερος τρόπος για να μειώσετε την πρόσληψη υγρών είναι να μειώσετε τη δίψα που προκαλείται από το αλάτι που τρώτε. Αποφύγετε τα αλμυρά φαγητά όπως πατατάκια και γαριδάκια και προτιμήστε προϊόντα χαμηλά σε νάτριο. Μπορείτε να μειώστε τα υγρά πίνοντας από μικρότερα ποτήρια.
Το ξηρό σας βάρος είναι το βάρος μετά τη συνεδρία αιμοκάθαρσης όταν όλα τα επιπλέον υγρά από το σώμα σας έχουν αφαιρεθεί. Εάν αφήνετε να συσσωρευτούν πολλά επιπλέον υγρά, είναι πιο δύσκολο να φτάσετε μετά στο κανονικά σας ξηρό βάρος. Το ξηρό σας βάρος μπορεί να αλλάξει σε περίοδο 3-6 μηνών. Μιλήστε με το γιατρό σας για το πόσο θα πρέπει να είναι το ξηρό σας βάρος.
Ενώ είστε σε αιμοκάθαρση, τα νεφρά σας μπορεί να είναι ικανά να αφαιρέσουν κάποιο ποσό υγρών. Ή τα νεφρά σας μπορεί να μην απομακραίνουν καθόλου υγρά. Γι’ αυτό το λόγο ο κάθε ασθενής έχει διαφορετικές ημερήσιες ανάγκες σε υγρά.
Τι πρέπει να γνωρίζω για το κάλιο;
Το κάλιο είναι ένα ιχνοστοιχείο που βρίσκεται σε πολλά φαγητά, ειδικά στο γάλα, τα φρούτα και τα λαχανικά. Επηρεάζει την σταθερότητα των χτύπων της καρδιάς. Τα υγιή νεφρά διατηρούν την σωστή ποσότητα καλίου στο αίμα ώστε να χτυπάει η καρδιά σε σταθερό ρυθμό. Τα επίπεδα καλίου μπορεί να αυξάνονται μεταξύ συνεδριών αιμοκάθαρσης και να επηρεάσουν τους χτύπους της καρδιάς. Η κατανάλωση υπερβολικού καλίου μπορεί να είναι επικίνδυνο για την καρδιά και μπορεί να προκαλέσει ακόμα και τον θάνατο.
Για να ελέγξετε τα επίπεδα καλίου στο αίμα σας, αποφύγετε τρόφιμα όπως το αβοκάντο, την μπανάνα, τα ακτινίδια, τα αποξηραμένα φρούτα, τα οποία είναι υψηλά σε κάλιο. Επίσης, καταναλώστε μικρότερες μερίδες τροφίμων υψηλών σε κάλιο. Για παράδειγμα, φάτε ½ αχλάδι αντί για ολόκληρο. Και μόνο πολύ μικρές ποσότητες πορτοκάλι και πεπόνι. Μπορείτε να αφαιρέσετε ένα μέρος από το κάλιο από τις πατάτες κόβωντάς τες και βράζοντάς τες στη συνέχεια.
Τρόφιμα Υψηλά σε Κάλιο:
βερίκοκα πεπόνι |
ακτινίδιο πορτοκάλια |
πατάτες δαμάσκηνα χυμός δαμάσκηνου
σταφίδες σαρδέλες |
Τι πρέπει να γνωρίζω για το φώσφορο;
Ο φώσφορος είναι μέταλλο το οποίο απαντάται σε πολλά φαγητά. Εάν έχετε υψηλά επίπεδα φωσφόρου στο αίμα σας, αυτό «τραβάει» ασβέστιο από τα οστά σας. Η απώλεια ασβεστίου θα κάνει τα κόκαλά σας αδύναμα και εύθραυστα. Επίσης, ο πολύς φώσφορος μπορεί να σας προκαλέσει φαγούρα στο δέρμα. Φαγητά όπως το γάλα και το τυρί, τα όσπρια, ο αρακάς, τα αναψυκτικά και οι ξηροί καρποί είναι πλούσια σε φώσφορο. Συνήθως, στα άτομα που κάνουν αιμοκάθαρση η ημερήσια πρόσληψη γάλακτος είναι περιορισμένη στο ½ ποτήρι.
Μπορεί να χρειαστεί να πάρετε δεσμευτές φωσφόρου ή συμπλήρωμα ασβεστίου για να ρυθμίσετε τα επίπεδα φωσφόρου στο αίμα σας ανάμεσα από τις συνεδρίες αιμοκάθαρσης. Αυτά τα φάρμακα λειτουργούν σαν σφουγγάρια και απορρροφούν, ή δεσμεύουν, τον φώσφορο ενώ είναι στο στομάχι. Επειδή δεσμεύεται, ο φώσφορος δεν φτάνει στο αίμα. Αντί για αυτό, αποβάλλεται από το σώμα μέσω των κοπράνων.
Τι χρειάζεται να γνωρίζω για την πρωτεΐνη;
Πριν αρχίσετε την αιμοκάθαρση, ο γιατρός σας μπορεί να σας είχε πει να ακολουθήσετε μια δίαιτα χαμηλή σε πρωτεΐνη. Τώρα όμως, τα δεδομένα αλλάζουν. Τα περισσότερα άτομα σε αιμοκάθαρση πρέπει να τρώνε όση περισσότερη πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας μπορούν. Η πρωτεΐνη σας βοηθά να διατηρείτε τον μυϊκό ιστό και να αναπληρώνετε τους ιστούς σας. Όσο καλύτερα τρέφεστε, τόσο πιο υγιής θα είστε. Θα έχετε καλύτερη ανθεκτικότητα σε μολύνσεις και θα μπορείτε να συνέλθετε από τυχόν χειρουργείο πιο γρήγορα.
Το σώμα σας καταβολίζει την πρωτεΐνη σε ένα παραπροϊόν που ονομάζεται ουρία. Εάν η ουρία συσσωρευτεί στο αίμα, είναι ένδειξη ότι έχετε αρρωστήσει. Το να τρώτε ως επί το πλείστον πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας είναι σημαντικό γιατί παράγει λιγότερα παραπροϊόντα από την πρωτεΐνη χαμηλής βιολογικής αξίας. Πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας υπάρχει στο κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα αβγά (ειδικά τα ασπράδια).
Προσπαθήστε να καταναλώνετε κρέατα με χαμηλά λιπαρά και όσο πιο άπαχα γίνεται που να είναι επίσης χαμηλά σε φώσφορο. Εάν είστε χορτοφάγος, ρωτήστε για άλλους τρόπους που μπορείτε να παίρνετε πρωτεΐνη.
Το ημίαπαχο γάλα είναι καλή πηγή πρωτεϊνών. Αλλά το γάλα είναι υψηλό σε φώσφορο και κάλιο. Επιπλέον, το γάλα αυξάνει και την πρόσληψη των υγρών σας.
Τι χρειάζεται να γνωρίζω για το νάτριο;
Το νάτριο βρίσκεται στο αλάτι και σε άλλα τρόφιμα. Τα περισσότερα κονσερβοποιημένα και κατεψυγμένα τρόφιμα περιέχουν μεγάλες ποσότητες νατρίου. Το πολύ νάτριο θα σας κάνει να διψάσετε αλλά εάν πιείτε παραπάνω υγρά, η καρδιά σας θα πρέπει να δουλέψει περισσότερο για να προωθήσει τα υγρά σε όλο το σώμα. Με τον καιρό, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή αρτηριακή πίεση και καρδιακή ανεπάρκεια.
Προσπαθήστε να καταναλώνετε φρέσκα τρόφιμα που είναι από τη φύση χαμηλά σε νάτριο. Κοιτάξτε τις ετικέτες τροφίμων για προϊόντα που αναγράφουν χαμηλό σε νάτριο. Βρείτε εναλλακτικούς τρόπους να νοστιμίσετε τα φαγητά σας, ώστε να μειώσετε το αλάτι. Μην χρησιμοποιείτε υποκατάστατα αλατιού καθώς περιέχουν πολύ κάλιο.
Θα πρέπει να παίρνω βιταμίνες και ιχνοστοιχεία;
Οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία μπορεί να είναι μειωμένα στο διαιτολόγιό σας καθώς θα πρέπει να αποφεύγετε πολλά φαγητά. Να παίρνετε μόνο βιταμίνες που θα σας συνταγογραφήσει ο γιατρός σας και μην αγοράζετε από μόνοι σας. Κάποια πολυβιταμινούχα μπορεί να περιέχουν συστατικά που μπορεί να είναι επιβλαβή για εσάς.
Πηγή: National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK)