Χαρακτηριστικά Νευρικής Βουλιμίας
Στην κυριολεξία, η βουλιμία προέρχεται από την συνένωση δύο ελληνικών λέξεων, βους (=βόδι) και λιμός (πείνα)
.
Η ψυχογενής, νευρική ή νευρογενής βουλιμία ερευνήθηκε εκτεταμένα από τον Russell (1979), ο οποίος ανέφερε την βουλιμία ως μια παθολογική οντότητα, διαφορετική από την νευρική ανορεξία. Η νευρογενής βουλιμία χαρακτηρίζεται από επεισόδια υπερφαγίας, δηλαδή από έντονη και ανεξέλεγκτη κατανάλωση φαγητού, ιδιαίτερα φαγητά πλούσια σε υδατάνθρακες. Τέτοια φαγητά συμπεριλαμβάνουν την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων παγωτού, πατατάκια, πίτσας και πολλών αναψυκτικών.
Η νευρική βουλιμία συναντάται συχνότερα στις γυναίκες. Γενικά, το 90% των βουλιμικών είναι γυναίκες, με λιγότερο από 5% των περιπτώσεων να είναι άντρες. Η ασθένεια συχνά ξεκινάει στην εφηβεία ή στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Επίσης, η βουλιμία εμφανίζεται πιο συχνά απ’ ότι η νευρική ανορεξία. Όπως, τα άτομα με νευρική ανορεξία, και εκείνοι που πάσχουν από βουλιμία έχουν τον φόβο του πάχους και συνήθως ασχολούνται με το σωματικό τους βάρος και σχήμα.
Συμπτώματα Νευρικής Βουλιμίας
Οι κύκλοι υπερφαγίας μπορούν να επαναλειφθούν πολλές φορές την εβδομάδα και μπορεί να προκαλέσουν τα παρακάτω:
- δυσκοιλιότητα
- αφυδάτωση (προκαλείται από συχνούς εμετούς)
- έλκος
- συνεχείς αυξομειώσεις βάρους
- πρησμένοι σιελογόνοι αδένες
- αποφυγή κοινωνικών δραστηριότητων
- αυτοκτονικές ιδέες
- χαμηλή αυτοεκτίμηση
Εξηγήσεις Νευρικής Ανορεξίας
Υπάρχουν μερικές θεωρητικές προσεγγίσεις στην κατανόηση των αιτιών της νευρογενούς βουλιμίας. Έχει αναφερθεί πως ορισμένοι νευροδιαβιβαστές έχουν εμπλακεί στην ρύθμιση διατροφικής συμπεριφοράς. Η μη κανονική λειτουργία των νευροδιαβιβαστών πιθανόν να συμβάλλουν στην κατανάλωση υδατανθράκων. Επιπλέον, οι ορμόνες και οι ενδορφίνες έχουν προταθεί να παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της βουλιμίας.
Μια ενδιαφέρουσα εξήγηση δίνεται από ερευνητές (MacLelland et al., 1991; Waller, 1993), οι οποίοι συνδέουν την σεξουαλική κακοποίηση με διατροφικές διαταραχές, ιδιαίτερα με την βουλιμία. Συναισθήματα κακοποίησης πιθανόν να καταπιέστηκαν και να εμφανίζονται μέσω της βουλιμικής διαταραχής, για παράδειγμα τιμωρόντας το σώμα.
Η συμπεριφοριστική προσέγγιση εξηγεί την βουλιμία μέσω θετικής και αρνητικής ενίσχυσης. Η υπερφαγία είναι επιβραβευτική καθώς προσφέρει ένα αίσθημα ικανοποίησης. Ωστόσο, μπορεί να προκαλεί και ανησυχία που μπορεί να ικανοποιηθεί με την εκκένωση του στομάχου προκαλώντας έμετο, επομένως είναι και αυτό επιβραβευτικό. Άρα, και η υπερφαγία και οι αυτοπροκαλούμενοι εμετοί είναι επιβραβευτικοί.
Είναι γεγονός πως η νευρική ανορεξία και η βουλιμία μοιράζονται πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, υπάρχουν και διαφορές που διαχωρίζουν τις δύο ασθένειες. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις βασικές διαφορές μεταξύ των δύο διαταραχών.
Διαφορά |
Νευρική Ανορεξία |
Νευρική Βουλιμία |
|
|
|
Βάρος |
Σημαντικά χαμηλό βάρος. Συνήθως 85% κάτω από το φυσιολογικό βάρος σε σχέση με την ηλικία και ύψος |
Μόνο ελάχιστα χαμηλό ή κανονικό βάρος |
|
|
|
Πείνα |
Δεν υπάρχει αίσθηση πείνας που οδηγεί σε ελάχιστη ποσότητα φαγητού |
Αίσθηση πείνας αυξημένη και για αυτό υπερκαταναλώνουν φαγητά και έπειτα προκαλούν έμετο για να μειώσουν το βάρος και τις ενοχές |
|
|
|
Προσωπικότητα |
Τείνουν να είναι ψυχαναγακαστικοί και να έχουν μεγαλύτερο αυτο-έλεγχο
|
Τείνουν να είναι συναισθηματικά ασταθείς, αυθόρμητοι και να έχουν προβλήματα στην οικογένεια |
|
|
|
Θεραπεία
Υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την νευρογενής βουλιμία. Έχει αναφερθεί εκτεταμένα η αποτελεσματικότητα της γνωσιακής – συμπεριφορικής θεραπείας. Εκτεταμένη έρευνα, επίσης έχει γίνει στην θεραπεία με φάρμακα, ειδικότερα τα αντικαταθλιπτικά. Έχει φανεί πως τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και η φλουοξετίνη έχουν φέρει θετικά αποτελέσματα στην θεραπεία της βουλιμίας. Επιπλέον, ο συνδυασμός αντικαταθλιπτικών και ψυχολογικής θεραπείας (ΓΣΘ) έχει φέρει σημαντική βελτίωση στα άτομα με βουλιμία.
Αρχικά, ο ειδικεύων γιατρός προτείνει την θεραπεία και η αρχική φόρμα της θεραπείας συμπεριλαμβάνει συγκεκριμένους στόχους και τις αντίστοιχες παρεμβάσεις ώστε να πετύχουν οι στόχοι. Ο παρακάτω πίνακας θα δείξει τους τρόπους παρέμβασης για τον κάθε στόχο. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει μερικούς στόχους και τις παρεμβάσεις για την θεραπεία της βουλιμίας.
Θεραπευτικοί Στόχοι |
Θεραπευτικές Παρεμβάσεις |
Μείωση υπερφαγίας |
Βιβλιοθεραπεία, εναλλακτικές συμπεριφορές, επίλυση προβλημάτων |
|
|
Μείωση αυτοπροκαλούμενων εμετών |
Ψυχοθεραπεία, χαλαρωτικές ασκήσεις, έλεγχος αρνητικών προβλέψεων |
|
|
Βελτίωση διάθεσης |
Γνωστική επαναδόμηση, ημερολόγιο δραστηριοτήτων |
|
|
Βελτίωση εικόνας του σώματος |
Γνωστική επαναδόμηση, άσκηση |
Πολλοί άνθρωποι με βουλιμία υποτροπιάζουν μετά τη θεραπεία και χρειάζονται μακροχρόνια φροντίδα. Οι άνθρωποι με αυτοκτονικές σκέψεις ή σοβαρά συμπτώματα μπορεί να χρειαστεί να εισαχθούν σε νοσοκομείο. Οι γυναίκες με βουλιμία μπορεί να βρουν συναισθηματικά δύσκολη μια εγκυμοσύνη, λόγω των αλλαγών στο σχήμα του σώματός τους. Η κακή υγιεινή διατροφή της μητέρας μπορεί να επηρεάσει το μωρό. Οι γυναίκες που έχουν σταματήσει να έχουν έμμηνο ρύση, λόγω της βουλιμίας θα είναι σε θέση να μείνουν έγκυες.
Επειδή η βουλιμία είναι συνήθως μια μακροχρόνια ασθένεια, ο φορέας παροχής της υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να ελέγχει το βάρος του ατόμου, τις συνήθειες άσκησης, καθώς και τη σωματική και ψυχική υγεία από καιρό σε καιρό.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
- Cooper, J. E. (1995). On the publication of the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th edition). British Journal of Psychiatry, 166, 4-8.
- Garner, D. M. & Garfinkel, P. E. (1997). Handbook of Treatment for Eating Disorders (2nd ed.). New York: The Guilford Press.
- Gross, R. & McIlveen, R. (2010). Abnormal Psychology. London: Hodder Arnold.
- Russell, G. F. M. (1979). Bulimia nervosa: An ominous variant of anorexia nervosa. Psychological Medicine, 9, 429-448.
- Waller, G. (1993). Sexual abuse and eating disorders. British Journal of Psychiatry, 162, 771-775.
- Zweig, R. D. & Leahy, R. L. (2012). Treatment Plans and Interventions for Bulimia and Binge – Eating Disorder. New York: The Guilford Press.