«Νευρική ανορεξία», η αυτοκαταστροφή σου!

Τα άτομα που υποφέρουν από νευρική ανορεξία περιορίζουν με τη θέληση τους την πρόσληψη τροφής καθώς έχουν τον παράλογο φόβο ότι θα παχύνουν κι έτσι η εμφάνιση τους δεν θα είναι η επιθυμητή αφού ο κοινωνικός ή επαγγελματικός περίγυρός του αναζητεί καλλίγραμμες κοπέλες. Για τους άντρες το φαινόμενο είναι πολύ πιο περιορισμένο.

Η αιτιογένεση των διατροφικών διαταραχών είναι πολυπαραγοντική - βιολογικοί, κοινωνικοί, οικογενειακοί και ψυχολογικοί παράγοντες φαίνεται να αλληλεπιδρούν και να συμβάλλουν στην εμφάνιση της νευρικής ανορεξίας.

Άτομα με νευρική ανορεξία συχνά εμφανίζουν κοινά χαρακτηριστικά όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση και έλλειψη πίστης προς τις δυνατότητές τους, εμμονή στην εξωτερική τους εμφάνιση, έντονη δυσαρέσκεια με την εικόνα και το βάρος του σώματός τους. Ωστόσο είναι άτομα τελειομανή, με υψηλούς στόχους και προσδοκίες από τον εαυτό τους, παρόλο που η διάθεσή τους είναι καταθλιπτική, με έντονα συναισθήματα θυμού και ενοχής. Αντιμετωπίζουν δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, ενώ έχουν διαρκή ανάγκη για έλεγχο των καταστάσεων και του εαυτού τους.

Η μεγάλη ελάττωση του βάρους των ανορεκτικών ατόμων συχνά συνοδεύεται από καταθλιπτική διάθεση, κοινωνική απόσυρση, ευερεθιστικότητα, προβλήματα ύπνου, απώλεια ενέργειας, χρόνια κόπωση/εξάντληση, πονοκεφάλους, κοιλιακά άλγη, υποθερμία, οιδήματα, βραδυκαρδία, υπόταση, Καρδιαγγειακά προβλήματα, μείωση οστικής μάζας και τελικά οστεοπόρωση, αμηνόρροια στις γυναίκες, γαστρεντερικές διαταραχές.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι ουσιώδης καθώς αναγνωρίζοντας την ύπαρξη  μιας τέτοιας διαταραχής σε ένα αρχικό στάδιο οι πάσχοντες έχουν μεγάλη πιθανότητα πλήρους αποκατάστασης.

Η θεραπεία περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πλάνο ιατρικής φροντίδας, ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων, παροχής διατροφικών συμβουλών και μερικές φορές χορήγησης φαρμάκων. Συνήθως η θεραπεία γίνεται σε εξωνοσοκομειακό περιβάλλον με την βοήθεια διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων, ψυχολόγων και διατροφολόγων. Πολλοί ασθενείς όμως μπορεί να χρειαστούν νοσηλεία. Πρώτος στόχος της θεραπείας είναι να αποκατασταθεί η κατάσταση θρέψης του ατόμου και το βάρος να επανέλθει σε φυσιολογικά όρια. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχει η ανάγκη για ψυχολογική στήριξη τόσο του ατόμου όσο και του οικογενειακού του περιβάλλοντος.

Η Ψυχολογική θεραπευτική προσέγγιση συνδυάζει θεραπεία συμπεριφοράς και υποστηρικτικής θεραπείας με άμεσο στόχο την τροποποίηση της παθολογικής συμπεριφοράς πρόσληψης τροφής του ατόμου. Ταυτόχρονα βοηθάει τον ασθενή:

• Να ενισχύσει το άτομο στη σωστή συμπεριφορά γύρω από το ζήτημα του φαγητού.
• Να το εκπαιδεύσει τόσο σε θέματα γύρω από την διατροφή όσο και στις (βιολογικές) συνέπειες των βουλιμικών επεισοδίων, του εμετού, κτλ.
• Να καθοδηγήσει τον ασθενή στις λανθασμένες αντιλήψεις που έχει, στις συμπεριφορές, στα συναισθήματα και ανάγκες του.
• Να του μάθει να αντιμετωπίζει τα αίτια του προβλήματος.
• Να μπορεί να αποκτήσει μεγαλύτερο αυτοέλεγχο και να εκπαιδευτεί σε τρόπους επίλυσης προβλημάτων καθώς και σε πρόληψη της όποιας μελλοντικής υποτροπής.
• Να διερευνήσει τις σχέσεις των μελών μέσα στην οικογένεια.
• Στη διαχείριση των αρνητικών του συναισθημάτων.
• Στη λύση διαπροσωπικών προβλημάτων και συγκρούσεων.
• Στην διόρθωση των στοιχείων της προσωπικότητας του που ευθύνονται για την διαταραχή.
• Στην ενθάρρυνση και την υποστήριξη.

Στον τομέα της ψυχοθεραπείας υπάρχουν πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις από τις οποίες ξεχωρίζει η γνωσιακή – συμπεριφοριστική και η συστημική. Επιλέγοντας προσωπικά τη συστημική θεραπεία εξετάζουμε όλο το οικογενειακό και συγγενικό περιβάλλον γιατί εκεί βρίσκεται τις περισσότερες φορές το αίτιο του φαινομένου. Οι συγγενείς των ανορεξικών σπάνια μένουν απλοί θεατές της θεραπείας τους. Οι πιο πολλοί εμπλέκονται ενεργά σε προσπάθειες να πείσουν, να εξαπατήσουν, να απειλήσουν ή και να ικετέψουν τον άνθρωπό τους να φάει. Κάποιες φορές αυτές οι απόπειρες μπορεί να φέρουν αποτέλεσμα αλλά συνήθως δυσκολεύουν την κατάσταση του ανορεξικού. Οι οικογενειακοί θεραπευτές βλέπουν την ανορεξία σαν μια κατάσταση που γεννιέται και συντηρείται από το οικογενειακό σύστημα. Υπογραμμίζουν την υπερπροστατευτικότητα, την υπερεμπλοκή και την αποφυγή της σύγκρουσης σαν χαρακτηριστικά των οικογενειών των ανορεξικών.

Η ήπια έκφραση ανησυχίας προς το ανορεκτικό άτομο προσφέρει την αίσθηση της ασφάλειας κι ακόμη περισσότερο την ελευθερία έκφρασης των συναισθημάτων του, χωρίς αυτή να συνοδεύεται από κριτική ανεξάρτητα από το πόσο παράδοξα μπορεί να ακουστούν κάποια πράγματα. Κερδίζοντας, έτσι, την εμπιστοσύνη του ασθενή η παρότρυνση να συμβουλευτεί κάποιον ειδικό θα είναι πιο επιτυχημένη κίνηση. Βήμα - βήμα ψυχοθεραπευτής, οικογενειακό περιβάλλον και ο πελάτης μπορούν να αποτρέψουν τη θανάσιμη απειλή που όσο κι αν δε το πιστεύουμε μπορεί να εμφανιστεί στο δικό μας αγαπημένο πρόσωπο.