Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από εικόνες αδύνατων ανθρώπων στην τηλεόραση και τα περιοδικά.
Είναι λογικό να μπαίνουμε στον πειρασμό να μειώσουμε κι άλλο την ήδη μειωμένη θερμιδική μας πρόσληψη στην προσπάθειά μας να ξεφορτωθούμε τα παραπανίσια κιλά.
Αλλά αντί να βοηθάμε τον εαυτό μας να φτάσουμε το στόχο μας πιο γρήγορα, ο αυστηρός περιορισμός στις θερμίδες στην πραγματικότητα αποτρέπει τον οργανισμό μας από την αποτελεσματική καύση των αποθεμάτων λίπους και δυστυχώς αυτό σημαίνει ότι ο ρυθμός απώλειας επιβραδύνεται.
Γιατί μία δίαιτα με πολύ χαμηλές θερμίδες επιβραδύνει την απώλεια βάρους;
Όταν κάποιος ξεκινήσει μια δίαιτα πολύ χαμηλή σε θερμίδες θέτει τον εαυτό του σε κατάσταση υποσιτισμού. Αυτός ο μηχανισμός επιβίωσης, που έχει προκύψει ως άμυνα απέναντι στην λιμοκτονία, σημαίνει ότι ο οργανισμός προστατεύει τα αποθέματα λίπους και κάνει χρήση της άλιπης μάζας σώματος, όπως είναι οι μυς, έναντι του λίπους για την παροχή των θερμίδων (ενέργειας) απαραίτητων για τη λειτουργία του οργανισμού. Αυτό οδηγεί στην απώλεια μυϊκής μάζας, που με τη σειρά του μειώνει τον μεταβολισμό, ώστε ο οργανισμός να χρειάζεται λιγότερες θερμίδες για να συνεχίσει να λειτουργεί και η απώλεια βάρους να επιβραδυνθεί. Αυτός είναι ένας τέλειος μηχανισμός σε περίπτωση λοιμού. Διατηρείται το απαραίτητο λίπος για την θερμομόνωση και την προστασία των οργάνων και μειώνεται ο μεταβολισμός ώστε να μπορέσει να προσαρμοστεί στην χαμηλή πρόσληψη τροφής. Αλλά εάν προσπαθείτε να χάσετε βάρος, δεν θα βοηθήσει και ιδιαίτερα να ξεφορτωθείτε αυτά τα περιττά κιλά.
Πόσες θερμίδες πρέπει να προσλαμβάνω ώστε να αποφύγω την κατάσταση υποσιτισμού;
Ο βασικός μεταβολισμός είναι οι ελάχιστες θερμίδες που χρειάζεται κάποιος για να διατηρηθεί στη ζωή. Για να υπολογίσουμε πόσες θερμίδες χρειαζόμαστε για να διατηρήσουμε το βάρος μας θα πρέπει να προσθέσουμε στον μεταβολισμό και τις θερμίδες που καταναλώνουμε καθημερινά λόγω άσκησης και κίνησης. Εάν κάποιος για παράδειγμα έχει έναν μεταβολισμό 1500 περίπου θερμίδες και διάγει μια σχετικά καθιστική ζωή με ήπια άσκηση, χρειάζεται περίπου 2000 θερμίδες για να διατηρήσει τελικά το βάρος του. Όλοι ξέρουμε ότι για να χάσουμε κιλά πρέπει να μειώσουμε θερμίδες. Άρα το άτομο αυτό θα πρέπει να καταναλώσει κάτω από 2000 θερμίδες. Όσο και να μειώσει την κατανάλωσή του μέχρι τις 1500 θερμίδες θα χάνει αποτελεσματικά λίπος. Εάν όμως αρχίσει να καταναλώνει λιγότερες από τον μεταβολισμό του, δηλαδή λιγότερες από αυτές που του είναι απαραίτητες για τη ζωή, τότε θα χάνει και μυϊκή μάζα παράλληλα με κάποια χαμηλότερα ποσοστά λίπους.
Μία υγιής απώλεια βάρους είναι περίπου 0,5 με 1 κιλό την εβδομάδα. Σε γενικές γραμμές, εάν κάποιος χάνει πάνω από 1 κιλό την εβδομάδα τότε κατά πάσα πιθανότητα χάνει μυϊκή μάζα, γεγονός που θα επηρεάσει αρνητικά τον μεταβολισμό.
Ποια είναι η σχέση μυϊκής μάζας και μεταβολισμού;
Ο βασικός μας μεταβολισμός καθορίζεται κυρίως από την ποσότητα των μυών που έχουμε. Σε γενικές γραμμές, όση περισσότερη μυϊκή μάζα έχουμε, τόσο υψηλότερο μεταβολισμό έχουμε και όση λιγότερη μυϊκή μάζα έχουμε τόσο χαμηλότερο μεταβολισμό έχουμε. Αυτό εξηγεί γιατί οι άντρες, οι οποίοι έχουν μεγαλύτερα ποσοστά μυϊκής μάζας από τις γυναίκες έχουν πιο γρήγορο μεταβολισμό από τις γυναίκες, καθώς επίσης και γιατί ένας 20χρονος έχει καλύτερο μεταβολισμό από έναν 70χρονο καθώς όσο μεγαλώνουμε μειώνεται η μυϊκή μας μάζα.
Παράδειγμα
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον μηχανισμό αυτό, ας δούμε τι έπαθε η Μαρία όταν ξεκίνησε να χάνει περισσότερο από 1 κιλό τη βδομάδα.
Ας θεωρήσουμε ότι ο μεταβολισμός της Μαρίας είναι 1500 θερμίδες και οι ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες της Μαρίας για τη διατήρηση του βάρους της είναι 2000 θερμίδες. Αυτό σημαίνει ότι καταναλώνοντας 2000 θερμίδες την ημέρα διατηρεί το βάρος της εκεί που είναι. Αποφάσισε να χάσει βάρος κάνοντας «δίαιτα» και η δίαιτα που αποφάσισε να ακολουθήσει ήταν στις 1000-1200 θερμίδες, δηλαδή πιο κάτω από το μεταβολισμό της. Έχασε 5 κιλά σε 2 βδομάδες. Φυσικά είναι χαρούμενη για αυτήν την απώλεια και το θεωρεί επιτυχία. Αυτό που δεν γνωρίζει όμως είναι ότι μέρος του βάρους που χάθηκε είναι μυϊκή μάζα και υγρά και όχι αποκλειστικά λίπος. Η Μαρία αρχίζει να βαριέται τη συγκεκριμένη μονότονη δίαιτα μετά από έναν μήνα και επιστρέφει στις παλιές της διατροφικές συνήθειες.
Τι ακριβώς έγινε στο σώμα της Μαρίας κατά τη διάρκεια της δίαιτας?
Έχασε μυϊκή μάζα παράλληλα με λιπώδες ιστό. Ο μυς είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που καθορίζει το μεταβολισμό. Κατά τη διάρκεια της απώλειας βάρους τον τελευταίο μήνα η Μαρία έχασε περίπου 3 κιλά μυϊκής μάζας.
Οι ανάγκες της Μαρίας ήταν 2000 θερμίδες για να διατηρήσει το βάρος της και τώρα έχει μειωθεί περίπου στις 1600 θερμίδες λόγω της απώλειας μυϊκής μάζας που είχε. Όταν λοιπόν επιστρέψει στις παλιές της συνήθειες θα έχει πάρει το βάρος της πίσω μαζί με κάποια κιλά παραπάνω.
Τι νομίζετε ότι θα συμβεί όταν ξεκινήσει την επόμενη δίαιτα με χαμηλές θερμίδες; Τι θα γίνει μετά από 4-5 προγράμματα απώλειας βάρους με τον ίδιο τρόπο; Θα χάσει και άλλη μυϊκή μάζα και επομένως θα μειώσει κι άλλο τις θερμιδικές της ανάγκες. Γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι δεν έχουν αλλάξει την ποσότητα που τρώνε αλλά παίρνουν κιλά.
Μην απογοητεύεστε!
Υπάρχουν τρόποι γα να ενεργοποιήσετε το μεταβολισμό σας και το πρώτο βήμα είναι η διακοπή των διαιτών με πολύ χαμηλές θερμίδες. Την επόμενη φορά που θα δείτε μία δίαιτα που υπόσχεται γρήγορη απώλεια βάρους, απλά πείτε όχι! Απευθυνθείτε σε έναν ειδικό που θα σας υπολογίσει το μεταβολισμό σας ώστε να ξέρετε ποιες θερμίδες είναι επιτρεπτές για εσάς.
