Οισοφάγος Barrett (OB).
Ορίζεται η οποιουδήποτε μήκους αντικατάσταση του πλακώδους επιθηλίου του κατώτερου οισοφάγου με μεταπλαστικό κυλινδρικό επιθήλιο, που αναγνωρίζεται ενδοσκοπικά και επιβεβαιώνεται ιστολογικά με βιοψίες ως εξειδικευμένη εντερικού τύπου μεταπλασία.
Υπολογίζεται ότι ο σχετικός κίνδυνος ανάπτυξης αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου είναι 30-40 φορές μεγαλύτερος σε ασθενείς με ΟΒ σε σύγκριση με ασθενείς που δεν έχουν μεταπλαστικό επιθήλιο. Η διαδικασία εξέλιξης του ΟΒ προς την ανάπτυξη κακοήθειας περιλαμβάνει την χαμηλού βαθμού δυσπλασία (low grade dysplasia, LGD) και την υψηλού βαθμού δυσπλασία (high grade dysplasia, HGD) πριν την ανάπτυξη του καρκίνου.
Ο ΟΒ δεν αποτελεί σπάνιο ενδοσκοπικό εύρημα. Ανευρίσκεται στο 10-15% των ασθενών με οπισθοσθερνικό καύσο και στο 5-6% των ασθενών χωρίς γαστροοισοφαγικής παλινδρομικής νόσου, που υποβάλλονται σε ενδοσκόπηση.
Παράγοντες κινδύνου θεωρούνται:
- Η ηλικία
- Το ανδρικό φύλο
- Η λευκή φυλή
- Η συμπτωματολογία γαστροοισοφαγικής παλινδρομικής νόσου (ΓΟΠΝ)
- Η παχυσαρκία,
Ενώ μελέτες έχουν δείξει αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ ΟΒ και κατανάλωσης κόκκινου κρασιού, Helicobacter Pylori λοίμωξης και μαύρης φυλής.
Με δεδομένα, την ισχυρή συσχέτιση ΟΒ και καρκίνου του οισοφάγου αφενός, και το υψηλό ποσοστό ασθενών με καρκίνο του οισοφάγου αφετέρου, όλες σχεδόν οι γαστρεντερολογικές κοινότητες έχουν υιοθετήσει προγράμματα ενδοσκοπικής παρακολούθησης, σε μια προσπάθεια πρώιμης διάγνωσης της καρκινωματώδους εξαλλαγής.
Ενδοσκοπική παρακολούθηση ασθενών με ΟΒ
|
Δυσπλασία |
Επιβεβαίωση |
Παρακολούθηση |
|
Χωρίς Δυσπλασία |
Δύο ΟΓΔ με βιοψίες εντός έτους |
ΟΓΔ κάθε 3 έτη |
|
Χαμηλού βαθμού (LGD) |
Επιβεβαίωση βαθμού δυσπλασίας με νέα ΟΓΔ+ βιοψίες εντός 6μηνών. Επιβεβαίωση βαθμού δυσπλασίας και από 2ο ειδικό παθολογοανατόμο |
ΟΓΔ ανά έτος έως ΟΒ χωρίς δυσπλασία (σε 2 διαδοχικές ΟΓΔ) |
|
Υψηλού βαθμού (HGD)
|
-Βλεννογονική ανωμαλία -Επανάληψη ΟΓΔ+βιοψίες προς αποκλεισμό ΑΚΟ εντός 3 μηνών Επιβεβαίωση βαθμού δυσπλασίας από ειδικό αντομοπαθολόγο. |
-Ενδοσκοπική εκτομή (ER) -ΟΓΔ ανά 3 μήνες ή επέμβαση αναλόγως των αποτελεσμάτων ή την επιθυμία του ασθενούς
|
ΟΓΔ: οισαφαγο-γαστρο-δωδεκαδακτυλοσκόπηση
ΟΒ: οισοφάγος Barrett
ΑΚΟ: αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου
Η συστηματική ενδοσκοπική παρακολούθηση των ασθενών με ΟΒ, σε συνδυασμό με την βελτίωση των ενδοσκοπικών τεχνικών (high resolution, magnification, confocal endoscopy, NBI, χρωμοενδοσκόπηση), έχει ως αποτέλεσμα σε αρκετούς ασθενείς η διάγνωση του καρκίνου να τίθεται σε πολύ πρώιμο στάδιο, στάδιο που επιδέχεται ενδοσκοπική θεραπεία.
Ενδείξεις Ενδοσκοπικής θεραπείας:
- Βλάβη που εντοπίζεται στο βλεννογόνο
- Χωρίς παθολογικούς λεμφαδένες
- Βλάβη μεγέθους < 2εκ.
- Καλής έως μέτριας διαφοροποίησης
- Χωρίς παρουσία λεμφαγγειακής διήθησης στη βλάβη που εξαιρέθηκε ενδοσκοπικά
Στόχοι της ενδοσκοπικής θεραπείας είναι η εξαίρεση οποιασδήποτε ορατής βλεννογονικής βλάβης με την τεχνική της βλεννογονικής εκτομής (EMR) και ακολούθως η ενδοσκοπική εξάλειψη (καταστροφή) του μεταπλαστικού επιθηλίου και η επαναφορά του φυσιολογικού πλακώδους επιθηλίου.
Η καταστροφή του μεταπλαστικού επιθηλίου με ραδιοσυχνότητες (radiofrequency ablation, RFA) έχει τύχει ενθουσιώδους υποδοχής και ευρύτατης αποδοχής από σχεδόν όλους τους γαστρεντερολόγους.
Συμπεράσματα :
Ο ΟΒ αποτελεί προνεοπλασματική βλεννογονική αλλοίωση και είναι ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου.
Η πλειοψηφία των ασθενών με ΟΒ δεν θα εμφανίσει αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου και τελικά ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την εξέλιξη της νόσου δεν είναι πλήρως ξεκαθαρισμένο. Η τακτική ενδοσκοπική παρακολούθηση των ασθενών, με αναλυτικό έλεγχο του μεταπλαστικού επιθηλίου και λήψη βιοψιών συνιστάται σε όλες τις οδηγίες των Γαστρεντερολογικών Εταιρειών παγκοσμίως.
Η ενδοσκοπική παρέμβαση, ιδίως σε πρώιμα στάδια της νόσου, σε συνδυασμό με την RFA τεχνική μπορεί να επηρεάσει συνολικά την φυσική ιστορία και εξέλιξη της νόσου.
