Η κοινωνική Αγχώδης Διαταραχή ή αλλιώς κοινωνική Φοβία είναι ο φόβος και το άγχος κοινωνικών καταστάσεων
με άλλα λόγια το ουσιώδες χαρακτηριστικό της κοινωνικής Φοβίας. Είναι ο φόβος και το άγχος της κριτικής και της αξιολόγησης του εαυτού μας από άλλους ανθρώπους. Στις καταστάσεις αυτές το άτομο φοβάται μήπως προβεί σε κάποια πράξη η οποία θα τον ταπείνωνε ή θα τον εξευτέλιζε ή θα τον έφερνε σε δύσκολη θέση.
Κοινωνικές καταστάσεις οι οποίες κάνουν το άτομο να νιώθει ιδιαίτερη ένταση, άγχος και αγωνία
- Όταν συστήνουν το άτομο σε άλλους
- Όταν το πειράζουν ή του κάνουν κριτική
- Όταν γίνεται το κέντρο της προσοχής
- Όταν κάνει κάτι και το παρακολουθούν με το βλέμμα τους
- Όταν χρειάζεται να πει κάτι σε πολύ κόσμο (ομιλία, παρουσίαση)
- Όταν συναντά άτομα με εξουσία
- Όταν νιώθει ανασφαλής σε κοινωνικές καταστάσεις
- Όταν κοιτά κάποιον στα μάτια
- Όταν καταπίνει, γράφει, ή τηλεφωνεί μπροστά σε κόσμο
- Σε γιορτές κ.ά
Οι έρευνες κατέγραψαν κάποια κλινικά και γνωσιακά χαρακτηριστικά των ατόμων που παρουσιάζουν κοινωνικό άγχος όπως:
- Αντίληψη και προσδοκία αποδοκιμασίας
- Τάση να απαντούν σε κριτική που δεν έγινε
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Ύπαρξη κανόνων ανελαστικής κοινωνικής συμπεριφοράς
- Αρνητική φαντασία
- Απεικονιτική που προκαλεί προσδοκητικό άγχος
Σκέψεις-Συναισθήματα- Συμπεριφορές
Όσον αφορά στις σκέψεις, αυτές είναι αυτόματες και αρνητικές. Τα συναισθήματα εκτός από το έντονο άγχος περιλαμβάνουν επίσης αγωνία, διαρκή ένταση, έντονους φόβους και εκνευρισμό. Οι κοινωνικές καταστάσεις που προαναφέραμε προκαλούν επίσης στο άτομο την τάση να τροποποιήσει την συμπεριφορά του με λίγα λόγια αποφεύγει οποιαδήποτε κοινωνική κατάσταση η οποία θα του έφερνε μια σωματική επίσης συμπτωματολογία όπως ταχυπαλμίες, κοκκίνισμα, εφίδρωση, ξηροστομία,τρέμουλο, υπερδιέγερση των μυών, παρ’ότι αντιλαμβάνεται το αβάσιμο των φόβων του.
Πως να το αντιμετωπίσετε
Εκτός από την φαρμακευτική προσέγγιση η κοινωνική φοβία όπως και κάθε άλλη αγχώδης διαταραχή μπορεί να αντιμετωπιστεί ψυχοθεραπευτικά. Αρκεί ο κατάλληλα εκπαιδευμένος θεραπευτής. Οι ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις ομαδικές ή ατομικές στοχεύουν μεταξύ άλλων και στην ενεργητική συμπεριφορά αντιμετώπισης των κοινωνικών καταστάσεων, των συναισθημάτων και των σκέψεων που τις συνοδεύουν.
Πληθώρα επιστημονικών ερευνών αποδεικνύει ότι κυρίως η Γνωσιακή –θεραπεία σε συνδυασμό με την Συμπεριφοριστική έχει να δείξει θεαματικά αποτελέσματα με τεχνικές όπως:
- Αυτόματες Αρνητικές σκέψεις -Θετικοποίηση με στόχο να βρεθούν και να τροποποιηθούν όλες οι σκέψεις οι οποίες βοηθούν το άτομο να παραμένει εγκλωβισμένο στο φόβο των κοινωνικών καταστάσεων
- Απεικονιτική Τεχνική με στόχο την διαφοροποίηση της εικόνας του μέσα από κοινωνικές καταστάσεις
- Αντι-στρες με στόχο την μείωση του άγχους και της έντασης
- Παίξιμο ρόλου (Role playing) με στόχο την απόκτηση διαπροσωπικών ικανοτήτων
- Γνωσιακή Αναδόμηση με στόχο την παρέμβαση του θεραπευτή στις δυσπροσαρμοστικές γνωσίες που εμποδίζουν την έκθεση του ατόμου σε κοινωνικές καταστάσεις