Τι είναι και τι προκαλεί το πεπτικό έλκος;

Είναι μια πληγή στον πεπτικό σωλήνα. Έλκος μπορεί να εμφανιστεί από το στόμα, μέχρι και στο τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου.

Το έλκος δημιουργείται από τα όξινα υγρά του στομάχου τα οποία φυσιολογικά χρησιμεύουν στην πέψη των τροφών, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να καταστρέψουν και τα τοιχώματα του στομάχου. Οι κυριότερες αιτίες που μπορούν να σχετιστούν με την εμφάνιση έλκους είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και η λήψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη και πολλά άλλα παυσίπονα που χρησιμοποιεί πολύς κόσμος σε καθημερινή βάση.
Το ελικαβακτηρίδιο είναι ένα μικρόβιο το οποίο βρίσκεται στο στομάχι πολλών ανθρώπων, συχνότερα στους μεγαλύτερους σε ηλικία, και παρατηρείται συχνότερα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Δεν εμφανίζει έλκος όποιος έχει ελικοβακτηρίδιο στο στομάχι, ούτε και όλοι όσοι παίρνουν αντιφλεγμονώδη. Συχνότερα έλκη από λήψη αντιφλεγμονωδών εμφανίζονται σε άτομα άνω των 60 ετών, σε γυναίκες, σε αυτούς που παίρνουν αντιφλεγμονώδη για μεγάλο χρονικό διάστημα ή που είχαν γνωστό έλκος από παλιά.
Υπάρχουν καλοήθη και κακοήθη έλκη. Στο δωδεκαδάκτυλο παρουσιάζονται μόνο καλοήθη, ενώ στο στομάχι και κακοήθη. Εδώ θα αναφερθούμε μόνο στα καλοήθη πεπτικά έλκη.

Ποια είναι τα συμπτώματα του έλκους

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή έντονα, να είναι χρόνια ή να εμφανίζονται απότομα. Το κύριο σύμπτωμα είναι ο πόνος, που μπορεί να είναι βύθιος ή καυστικός και μπορεί να εντοπίζεται μεταξύ ομφαλού και στέρνου. Πολλές φορές ο πόνος ξυπνάει τον ασθενή τη νύχτα. Ανάλογα αν έχουμε έλκος στο στομάχι ή το δωδεκαδάκτυλο, ο πόνος μπορεί να ξεκινάει μετά το φαγητό ή να ανακουφίζεται με το φαγητό. Σταματάει με τη λήψη αντιόξινων φαρμάκων, μπορεί να διαρκέσει ώρες και πιθανό να έχει έξαρση την άνοιξη ή το φθινόπωρο.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι η δυσπεψία, η απώλεια βάρους και η ανορεξία, γιατί οι ασθενείς που πάσχουν φοβούνται να φάνε, φούσκωμα στην κοιλιά, ναυτία, εμετοί και ρεψίματα.
Τα πικάντικα φαγητά καθώς και το στρες, μπορεί να επιδεινώσουν το έλκος, όχι όμως να το προκαλέσουν.

Τι επιπλοκές μπορεί να εμφανιστούν

Οι κυριότερες επιπλοκές είναι η διάτρηση στομάχου και η αιμορραγία (γαστρορραγία). Και οι δυο αυτές καταστάσεις χρειάζονται νοσηλεία, γιατί βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή. Η διάτρηση είναι μια πολύ επώδυνη κατάσταση που οδηγεί στο νοσοκομείο και απαιτεί χειρουργική επέμβαση. Η γαστρορραγία, μπορεί να είναι ανώδυνη, παρουσιάζεται με μαύρα ή βυσσινί κόπρανα, και μπορεί να έχει και πιο έντονα συμπτώματα αν υπάρχει μεγάλη αιμορραγία, όπως ατονία και λιποθυμία ακόμη και καρδιολογικές διαταραχές σε μεγάλη απώλεια αίματος.

Πώς γίνεται η διάγνωση του έλκους

Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει η διάγνωση, είναι να γίνει γαστροσκόπηση και να ληφθούν βιοψίες για ελικοβακτηρίδιο. Το βαριούχο γεύμα μπορεί να δείξει αν υπάρχει έλκος, αλλά δε γίνεται λήψη βιοψιών.

Ποια είναι η θεραπεία

• Η επούλωση του έλκους γίνεται με χορήγηση φαρμάκων που ελαττώνουν την οξύτητα του στομάχου, όπως οι  ανταγωνιστές αντλίας πρωτονίων.
• Αν κάποιος παίρνει αντιφλεγμονώδη πρέπει να τα διακόψει.
• Αν υπάρχει ελικοβακτηρίδιο θα πρέπει να εκριζωθεί με χορήγηση αντιβιοτικών.
• Τα αντιόξινα δε θεραπεύουν τα έλκη, απλά απαλύνουν τα συμπτώματα.
• Η χειρουργική αντιμετώπιση δεν έχει θέση στη θεραπεία των καλοήθων ελκών, παρά μόνο αν έχουμε διάτρηση, σοβαρή γαστρορραγία ή πυλωρική στένωση.
• Προσοχή χρειάζεται στη διατροφή και στις καθημερινές συνήθειες. Συχνά και μικρά γεύματα είναι προτιμότερα από ένα μεγάλο γεύμα, το οποίο «ζορίζει» το στομάχι για να γίνει η πέψη. Αργό και καλό μάσημα της τροφής είναι απαραίτητο. Αποφύγετε καφέ, τσάι, σοκολάτα, αναψυκτικά τύπου cola και ανθρακούχα, όξινους χυμούς, τσιγάρο και ποτό γιατί καθυστερούν την επούλωση των ελκών. Αποφύγετε παγωμένες τροφές, πικάντικες τροφές, καθώς και λιπαρά φαγητά.

Μηνύματα που πρέπει να θυμόμαστε

• Το έλκος είναι μια πληγή στον πεπτικό σωλήνα.
• Υπάρχουν καλοήθη και κακοήθη έλκη.
• Η πιο συνηθισμένη αιτία είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και μετά η λήψη μη στεροειδών φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη.
• Τροφές πικάντικες και βαριές όπως και το στρες, μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα έλκους, δεν προκαλούν όμως έλκος.
• Το κάπνισμα και το αλκοόλ εμποδίζουν την επούλωση του έλκους.
• Οι κυριότερες και σοβαρότερες επιπλοκές είναι η γαστρορραγία και η διάτρηση.
• Η διάγνωση είναι εύκολη και γίνεται με γαστροσκόπηση.
• Τα καλοήθη έλκη θεραπεύονται.