Στην σύγχρονη κοινωνία, η τεχνολογία προχωράει με γρήγορους ρυθμούς,
έχοντας κατακτήσει στους περισσότερους τομείς της ζωής μας. Απέναντι σε αυτή την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της κομπιουτεροποίησης καλούμαστε να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί, αναγνωρίζοντας τις επιβλαβείς συνέπειες της χρήσης βίαιων ηλεκτρονικών παιχνιδιών στα παιδιά και τους εφήβους.
Παρ’ ότι κάποιες πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν ότι ορισμένα βιντεοπαιχνίδια βελτιώνουν την όραση οι περισσότερες ψυχολογικές μελέτες δείχνουν ένα νέο είδος εξάρτησης «την εξάρτηση από την οθόνη».
Τα βιντεοπαιχνίδια έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση το 1970, και έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή στις αρχές της 10ετίας του ’80. Πολύ σύντομα απέσπασαν την προσοχή μας ενώ κατά καιρούς έγιναν αντικείμενο έντονης κριτικής, κοινωνιολογικών και ψυχολογικών μελετών και ερευνών. Παρά την πληθώρα και διαφορετικότητα των απόψεων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα βίντεο-παιχνίδια επηρεάζουν τα παιδιά και τους εφήβους, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα θέμα που πρέπει και αξίζει να διερευνηθεί εις βάθος.
Σύμφωνα με το επιστημονικό περιοδικό «Προσωπικότητα και Κοινωνική Ψυχολογία» (Απρίλιος, 2000) που εκδίδει ο Αμερικανικός Σύλλογος Ψυχολόγων (APA), τα βιντεοπαιχνίδια τύπου Doom, Wolfenstein 3D ή Mortal Kombat αυξάνουν τις επιθετικές σκέψεις και συμπεριφορές, τόσο σε συνθήκες εργαστηρίου όσο και στην πραγματική ζωή. Επιπλέον, οι έρευνες δείχνουν ότι τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια κρίνονται πιο επικίνδυνα από τα τηλεοπτικά προγράμματα που εμπεριέχουν βία. Αυτό εξηγείται αν σκεφτεί κανείς την αλληλοεπιδραστική φύση του παιχνιδιού με τον παίκτη, ο οποίος απορροφάται στο παιχνίδι και καλείται να ταυτιστεί με τον επιτιθέμενο. Επίσης, σύμφωνα με τους ψυχολόγους Craig, Anderson και Dill, οι έφηβοι που εμφανίζουν επιθετική συμπεριφορά τείνουν να είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις συνέπειες της αναπτυσσόμενης επιθετικότητας εξαιτίας της επαναλαμβανόμενης έκθεσής τους σε επιθετικά παιχνίδια.
Μια άλλη μελέτη αποκαλύπτει ότι ακόμα και η σύντομη έκθεση σε βίαια βιντεοπαιχνίδια μπορεί να αυξήσει προσωρινά την βίαιη συμπεριφορά ανεξάρτητα από τον τύπο προσωπικότητας του παίκτη.
Επίσης, σύμφωνα με τα ερευνητικά αποτελέσματα του καθηγητού Anderson από το πανεπιστήμιο της Iowa, οι μαθητές γυμνασίου και λυκείου που έπαιζαν βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια μπλέχτηκαν σε περισσότερο βίαιες συμπεριφορές σε σχέση με άλλους εφήβους. Βρέθηκε ακόμα ότι ο χρόνος που δαπανιόταν σε ηλεκτρονικά παιχνίδια συνδεόταν άμεσα με τη χαμηλή επίδοση στο σχολείο.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα βίαια βιντεοπαιχνίδια αποτελούν πηγή μάθησης και εφαρμογής βίαιων τρόπων αντιμετώπισης στις συγκρούσεις. Αυτό σημαίνει ότι ο παίκτης αρχικά μπορεί να διατηρεί μόνο επιθετικές σκέψεις, αλλά στην συνέχεια, και μετά από πολύχρονη χρήση, μαθαίνει κατά κάποιον τρόπο να εφαρμόζει στην ζωή του τα επιθετικά σενάρια που χρησιμοποιεί στα παιχνίδια. Με λίγα λόγια, τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια μαθαίνουν στα παιδιά πως να είναι βίαια, ανταμείβοντάς τα για την βιαιότητα των πράξεων τους και δείχνοντάς τους ότι η βίαιη συμπεριφορά δεν έχει αρνητικές συνέπειες.
Τύποι παιχνιδιών
Ο αριθμός και η ποικιλία των βιντεοπαιχνιδιών που υπάρχουν στην αγορά ξεπερνάει κάθε προηγούμενο. Το παιχνίδι μπορεί να είναι από εκπαιδευτικού περιεχομένου μέχρι και ερωτικού. Για παράδειγμα, το 1987 η εταιρεία Macintosh δημιούργησε ένα πρόγραμμα, το MacPlaymate, στο οποίο ο παίκτης καλούνταν να γδύσει μια γυναίκα και να την διεγείρει σεξουαλικά.
Το 1991, κυκλοφόρησε στην Ευρώπη ένα παιχνίδι στο οποίο ο παίκτης, ως αρχηγός ενός ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης, ανταμείβονταν για την ποσότητα και την βαρβαρότητα των εκτελέσεων που διέπραττε. Αναμφισβήτητα πρόκειται για ένα παιχνίδι που θέτει πολύ σοβαρά ερωτήματα ηθικής όσον αφορά το ιστορικό γεγονός του Ολοκαυτώματος.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς:
- Ελέγξτε το είδος των παιχνιδιών που παίζουν τα παιδιά μέσα στο σπίτι.
- Μην Απαγορεύετε, αλλά αντίθετα ενημερώστε τα παιδιά για τις συνέπειες των βίαιων παιχνιδιών και κυρίως της εξάρτησης τους από αυτά.
- Επιλέξτε τα κατάλληλα παιχνίδια. Προτιμήστε παιχνίδια στρατηγικής, εκπαιδευτικά, γνώσεων, περισσότερο δημιουργικά, αστεία ή κοινωνικά.
- Βάλτε χρονικά όρια. Επιλέξτε τα Σαββ/κύριακα για να παίζουν και όχι καθημερινά χωρίς να υπερβαίνουν τις 2 ώρες.
Είναι ελπίδα μου και ισχυρό πιστεύω ότι η πληθώρα ερευνών πάνω σε αυτό το κοινωνικά ευαίσθητο θέμα θα καταφέρουν ν' αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά και οι έφηβοι μαθαίνουν απολαμβάνουν τη διασκέδαση μέσω της βίας, παρέχοντας στους γονείς έγκυρες και έγκριτες πληροφορίες αναφορικά με τους κινδύνους που τίθενται, έτσι ώστε να μπορέσουν να προστατέψουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα παιδιά τους από την εξάρτηση της οθόνης και τις συνέπειες της.