Μελαγχολείτε τον χειμώνα; Πιστεύετε ότι μπορείτε να κάνετε κάτι γι’ αυτό;
Υπάρχουν άτομα που επηρεάζονται περισσότερο από άλλα με την αλλαγή των εποχών; Υπάρχουν άτομα τα οποία εκδηλώνουν σοβαρά συμπτώματα εξ αιτίας του χειμώνα, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η καθημερινότητα τους, ενώ άλλα να γίνονται super αισιόδοξα όσο πλησιάζει η άνοιξη και το καλοκαίρι;
Οι σκοτεινές μέρες του χειμώνα, η συννεφιά, ο βροχερός καιρός, σηματοδοτούν για αρκετούς ανθρώπους την έναρξη μιας περιόδου κατήφειας, εσωστρέφειας και θλίψης. Ο Δρ. Νόρμαν Ρόζενταλ, ειδικός σε θέματα κατάθλιψης, του Εθνικού Ινστιτούτου για θέματα Πνευματικής Υγείας των ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι στην αλλαγή των εποχών δεν αντιδρούν μόνο οι άνθρωποι, αλλά και τα ζώα, όσον αφορά τη διάθεση και τη συμπεριφορά. Οι περισσότεροι από μας κοιμόμαστε και τρώμε λίγο παραπάνω τον χειμώνα, αντιπαθούμε τα σκοτεινά πρωινά και τη μικρή διάρκεια της ημέρας. Μερικοί όμως επηρεάζονται περισσότερο από άλλους στην αλλαγή των εποχών, έτσι ώστε να εκδηλώνουν σοβαρά συμπτώματα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η καθημερινότητα τους. Αυτοί οι άνθρωποι υποφέρουν από «Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή» (εποχική κατάθλιψη).
Εάν είστε επιρρεπής στην εμφάνιση εποχικής κατάθλιψης, θα αρχίσετε να νιώθετε κάποια συμπτώματα όπως: μειωμένη αποδοτικότητα, δυσκολία συγκέντρωσης. Προβλήματα στον ύπνο: κοιμάστε περισσότερο αλλά δεν ξεκουράζεστε και σηκώνεστε με δυσκολία από το κρεβάτι, ίσως να χρειάζεστε και έναν υπνάκο το μεσημέρι. Προβλήματα στην διατροφή: συνεχές αίσθημα πείνας, τρώτε περισσότερο, κυρίως υδατάνθρακες, με αποτέλεσμα να παίρνετε κιλά.
Νιώθετε Κατάθλιψη, απόγνωση, δυστυχία, ενοχές, άγχος: με δυσκολία τα καταφέρνετε σε απλές καθημερινές υποχρεώσεις. Όσον αφορά στην Οικογένεια/κοινωνικά προβλήματα: έχετε τάσεις απομόνωσης, εκνευρισμό, απώλεια σεξουαλικού ενδιαφέροντος. Σωματικά συμπτώματα αυξάνονται, έτσι ώστε να έχετε σωματικούς πόνους κυρίως στο στομάχι και χαμηλή αντίσταση στις μολύνσεις. Η φυσική δραστηριότητά των ατόμων που πάσχουν από ΕΣΔ μειώνεται, το συναίσθημα αλλάζει, άλλοι γίνονται περισσότερο αγχώδεις και άλλοι περισσότερο ευερέθιστοι, έως βίαιοι. Όσο προχωράμε στον χειμώνα τα συμπτώματα μπορεί να χειροτερεύσουν, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Τα συμπτώματα αυτά, υποστηρίζει ο Δρ. Ρόζενταλ, επιδεινώνονται κυρίως τους σκοτεινούς μήνες, ξεκινούν περίπου τον Σεπτέμβριο και διαρκούν έως τον Απρίλιο.
Οι αιτίες παραμένουν ακόμα ένα μυστήριο για τους επιστήμονες. Το πρόβλημα φαίνεται να εμφανίζεται κυρίως από την έλλειψη φωτός κατά την διάρκεια του χειμώνα, και αυτό φαίνεται να προκαλεί αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου. Διαταραχές στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών, των χημικών ουσιών του εγκεφάλου και στο ορμονικό σύστημα. Η βιολογική εξήγηση συνδέει την κατάθλιψη με φτωχά επίπεδα σεροτονίνης, ουσία που παράγει ο εγκέφαλος. Έχει παρατηρηθεί ότι η σεροτονίνη είναι περισσότερη σε περιόδους ηλιοφάνειας. Πιθανά υπεύθυνη, επίσης, θεωρείται και η ορμόνη μελατονίνη, αυξημένη στη διάρκεια του καλοκαιριού.
Πολλοί ερευνητές θεωρούν πιθανή την εκδοχή να είναι μια γενετική πάθηση.
Οι γυναίκες πλήττονται 5 φορές συχνότερα από τους άνδρες και η εξήγηση είναι ότι για αυτό ενδέχεται να οφείλεται στις ορμόνες αναπαραγωγής.
Πώς αντιμετωπίζεται
Για την πρόληψη της ήπιας εποχικής συναισθηματικής διαταραχής προτείνονται οι μακρινοί περίπατοι κυρίως τις ηλιόλουστες μέρες, η γυμναστική και άπλετο φως μέσα στο σπίτι. Βοηθά επίσης η δημιουργία ενός ημερήσιου προσωπικού προγράμματος δραστηριοτήτων, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει εκτός από τις υποχρεώσεις, ευχαριστήσεις. Το κυριότερο όμως είναι η θετικοποίηση των αρνητικών μας σκέψεων.
Η εποχική κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί επίσης με ψυχοθεραπεία και χορήγηση αντικαταθλιπτικών. Προσπαθήστε όμως χαλαρώνετε καθημερινά από το στρες, δοκιμάστε την φυσική άσκηση, και προσέξτε ιδιαίτερα την διατροφή σας. Είναι ευκαιρία να περπατάτε περισσότερο τις ηλιόλουστες χειμωνιάτικες μέρες και να έχετε άπλετο φωτισμό όταν βρίσκεστε στο σπίτι.