Μεταβολικό σύνδρομο

Τι συμβουλή πρέπει να δώσουμε ως ειδικοί για την γενικότερη βελτίωση της υγείας αυτών των ατόμων (αποκλείοντας τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής); Γιατί η αερόβια προπόνηση μπορεί να μην έχει άμεσα φανερά αποτελέσματα;

Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί ότι όσο αυξάνονται χαρακτηριστικά όπως το βάρος και η περίμετρος της μέσης των ανθρώπων, αυξάνονται και τα τριγλυκερίδια TG και μειώνεται η HDL-C (καλή χοληστερόλη), τόσο αυξάνεται και η συχνότητα της συσσώρευσης λίπους στο συκώτι, δηλαδή του μεταβολικού συνδρόμου. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του συνδρόμου αυτού είναι και η αντίσταση στην ινσουλίνη, δηλαδή η ανάγκη για αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας ώστε να ρυθμίσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Η αντίσταση στην ινσουλίνη φαίνεται να συνδέεται με την πλειοψηφία των περιπτώσεων χαμηλών επίπεδων HDL-C. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η κακή διαχείριση του λίπους από το συκώτι που είναι ο βασικός παραγωγός των τριγλυκεριδίων από τις θερμίδες που περισσεύουν, αλλά και επεξεργαστής του λίπους που κινητοποιείται από το λιπώδη ιστό.

Κατ' αρχάς ένα ασθενής που θα διαγνωστεί με αυτά τα συμπτώματα, θα πρέπει άμεσα να ξεκινήσει μία δίαιτα απώλειας βάρους, διότι η παχυσαρκία παράλληλα με την αύξηση της κακής (LDL) χοληστερίνης προκαλεί και ελάττωση της καλής χοληστερίνης (HDL). Έτσι η απώλεια του επιπλέον βάρους, και ιδιαίτερα του λίπους της κοιλιάς, επιφέρει αύξηση της καλής χοληστερίνης. Θα πρέπει να υιοθετήσει ένα πρότυπο μεσογειακής διατροφής γιατί, όχι μόνο θα χάσει βάρος, αλλά θα βελτιώσει και το μεταβολικό του προφίλ. Η "Μεσογειακού τύπου Δίαιτα" κατέλαβε την 3η θέση ανάμεσα από 32 τύπους Δίαιτας, σύμφωνα με την αξιολόγηση ειδικής ομάδας επιστημόνων υγείας στις ΗΠΑ. Επιπλέον, θα έπρεπε να ξεκινήσει με ένα πρόγραμμα άσκησης τόσο αερόβιας όσο και αντιστάσεων. Συγκεκριμένα η άσκηση, μειώνει τα επίπεδα των TG και σε ορισμένες περιπτώσεις αυξάνει τα επίπεδα της HDL με παράλληλη μείωση της συγκέντρωσης της ολικής και LDL χοληστερόλης.

Οι γενικές διατροφικές συμβουλές είναι απλές: Τα μονοακόρεστα λίπη στη διατροφή. Τα φυτικά λάδια, γενικά, είναι οι καλύτεροι εκπρόσωποι των μονοακόρεστων. Αντί του βουτύρου, το λάδι σε όλες του τις μορφές - με πρωταγωνιστή το λάδι της ελιάς, που είναι και απαραίτητο συστατικό της μεσογειακής δίαιτας. Η αποφυγή των trans λιπών. Σε οποιοδήποτε προϊόν αναγράφεται στα συστατικά του η φράση «μερικώς υδρογονωμένα φυτικά έλαια», το προϊόν αυτό περιέχει trans λίπη. Η αποφυγή των trans λιπών δεν επιφέρει μόνο αύξηση της καλής χοληστερίνης, αλλά ελαττώνει εντυπωσιακά και την κακή χοληστερίνη. Προσθήκη φυτικών ινών στο διαιτολόγιο. Οι διαλυτές φυτικές ίνες στα φρούτα, τα λαχανικά και γενικότερα στα φυτικά προϊόντα έχουν αναμφισβήτητη επίδραση στην αύξηση της καλής χοληστερίνης.

Όσων αφορά στην άσκηση, σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει, η αερόβια προπόνηση βελτιώνει συνολικά τη λειτουργία των HDL σωματιδίων σε κάποιους ασθενείς με ΜΣ παρόλο που τα επίπεδα της HDL-C στο πλάσμα πιθανότατα να μην μεταβάλλονται σημαντικά στις βιοχημικές εξετάσεις. Πως συμβαίνει αυτό; Οι HDL παράγονται είτε απευθείας από το ήπαρ και το έντερο ή έμμεσα, κατόπιν μεταφοράς λιπιδίων και αποπρωτεϊνών κατά τη διάρκεια της λιπόλυσης των χυλομικρών και των VLDL. Οι HDL παρουσιάζουν μεγάλη ετερογένεια και κυκλοφορούν στο πλάσμα είτε ως δισκοειδή μόρια (πρωτογενείς HDL) είτε ως σφαιρικά (ώριμες HDL). Ανάλογα με τη μέθοδο διαχωρισμού τους, διακρίνονται στα εξής κύρια υποκλάσματα: σε HDL2b, HDL2a (μεγάλα μόρια), και σε HDL3a, HDL3b, HDL3c (μικρά μόρια). Τα μικρά αυτά και πυκνά HDL σωματίδια (3a, 3b, 3c) έχουν μειωμένη ικανότητα να προστατεύουν την LDL από την οξείδωση σε άτομα με ΜΣ. Στους ασθενείς με ΜΣ είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα τα χαμηλά επίπεδα HDL. Παρόλα αυτά η αερόβια προπόνηση μπορεί να αντισταθμίσει τη διαταραχή αυτή με αύξηση της δραστικότητας της PON1. Η PON1 είναι εστεράση, εντοπίζονται στην επιφάνεια των HDL, η οποία υδρολύει οξειδωμένα φωσφολιπίδια συνεισφέροντας στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες των HDL. Έτσι η Αερόβια προπόνηση αυξάνει την ικανότητα μεταφοράς C και CE στα HDL σωματίδια αυτό προκαλεί αλλαγές στη σύσταση των HDL σωματιδίων που ευνοούν τη λειτουργία της PON1. Η HDL χοληστερόλη δηλαδή συμβάλει στην απομάκρυνση της χοληστερόλης από το ενδοθήλιο με την αντίστροφη μεταφορά της χοληστερόλης αλλά και στην προστασία της LDL χοληστερόλης από την οξείδωση με την δράση του ενζύμου PON1.

Συνδυασμοί και προτάσεις άσκησης

(α) 3 ή περισσότερες ημέρες έντονης δραστηριότητας για τουλάχιστον 20 min την ημέρα, (β) 5 ή περισσότερες ημέρες μέτριας έντασης δραστηριότητας για τουλάχιστον 30 min την ημέρα ή (γ) 5 ή περισσότερες ημέρες από οποιονδήποτε συνδυασμό περπατήματος, μέτριας έντασης δραστηριότητας ή υψηλής έντασης δραστηριότητας που να πετυχαίνουν τουλάχιστον 600 ΜΕΤ•min ανά εβδομάδα. Το 1 ΜΕΤ•min μιας φυσικής δραστηριότητας αντιπροσωπεύει την ενέργεια (σε kcal) που δαπανά ένας άνθρωπος 60 kg για τη συγκεκριμένη φυσική δραστηριότητα.

Ασκήσεις αντίστασης: Είναι οι δραστηριότητες που χρησιμοποιούν τη μυική ισχύ προκειμένου να μετακινήσουν ή να δράσουν αντίθετα προς κάποιο φορτίο (π.χ. άρση βαρών και ασκήσεις με μηχανήματα αντίστασης βάρους). Οι ασκήσεις αυτές αυξάνουν την ποσότητα και βελτιώνουν τη φυσική κατάσταση του μυϊκού ιστού. Το πρόγραμμα ασκήσεις αντιστάσεων μπορεί να αποτελείται από τρία σετ το κάθε ένα από 10 επαναλήψεις με υπομέγιστη προσπάθεια και να έχει  διάρκεια 3 μηνών ή 4 μηνών. Σαν σύντομη προθέρμανση & αποθεραπεία, καλό θα ήταν να πραγματοποιούνται στατικές διατάσεις πριν και μετά από κάθε προπόνηση. Στο κύριο μέρος της προπόνησης μπορούν να γίνουν οκτώ διαφορετικές ασκήσεις: όπως πχ. πιέσεις δελτοειδών, εκτάσεις ποδιών, πιέσεις πάγκου, δικέφαλοι ποδιών, κωπηλατική με ανυψωμένη τροχαλία, τρικέφαλοι σε τροχαλία, κάμψεις δικεφάλων, και ημικαθίσματα με βάρος.