Μαμά, μπαμπά υπάρχει Άγιος Βασίλης;

, του αγαπημένου ασπρομάλλη γέροντα με την κόκκινη στολή,  που με το σακί του γεμάτο δώρα θα ταξιδέψει σε μια νύχτα τον κόσμο ολόκληρο, για να αφήσει κάτω από κάθε χριστουγεννιάτικο δέντρο τα δώρα που του ζήτησαν με τα γράμματα ή τις ευχές τους.

Με το τρυφερό Χο Χο Χο, πάνω στο ιπτάμενο έλκηθρο που το σέρνουν οχτώ τάρανδοι, αναλαμβάνει να κάνει τα όνειρα των παιδιών πραγματικότητα, αγγίζοντας τις ψυχές τους με τον δικό του μαγικό τρόπο.

Ο Αη Βασίλης ίσως είναι κατασκεύασμα καταναλωτισμού με πολλά ονόματα ανά πολιτισμό. Δεν παύει όμως να φέρνει στην επιφάνεια την ανάγκη για φαντασία, συμβολισμούς και μύθους που ανέκαθεν συγκινούν την ανθρώπινη ψυχή – και την ενήλικη και την παιδική.

Ο Αη Βασίλης ανάλογα με την αναπτυξιακή φάση του παιδιού

Ο μύθος γύρω από τον Αη Βασίλη βοηθά την ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας και κάνει το παιδί να αισθάνεται ασφαλές. Σε όλες τις ηλικίες η φαντασία είναι σημαντική, αλλά στην παιδική ηλικία είναι κομβική. Ο βαθμός στον οποίον οι γονείς ενθαρρύνουν  το φαντασιακό στοιχείο του παιδιού σχετίζεται με την δυνητική του ικανότητα και την ετοιμότητα να ονειρεύεται, να βάζει στόχους, να έχει προοπτική.

Τα παιδιά έχουν την ανάγκη έως κάποια συγκεκριμένη αναπτυξιακή φάση και ηλικία –που διαφέρει για κάθε ένα– να πιστεύουν σε σύμβολα, μύθους ή τελετουργίες. Όλα αυτά τα στοιχεία εμπεριέχουν νοήματα, αρχές, συναισθηματικά και ψυχικά ερεθίσματα τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη.

Πριν τα 6 – στην προσχολική ηλικία – η σκέψη των παιδιών είναι συμβολική και μαγική. Η γραμμή ανάμεσα στην πραγματικότητα και την φαντασία δεν είναι πάντα ξεκάθαρη και μπορούν εύκολα να θεωρήσουν το φαντασιακό και πραγματικό.

Μετά τα 6 η σκέψη των παιδιών γίνεται πιο συγκεκριμένη και λογική και τα παιδιά μπορούν πλέον να βγάζουν λογικά συμπεράσματα και τον κόσμο που τα περιβάλλει. Αυτός είναι και ο λόγος που σε αυτή την ηλικία τα περισσότερα παιδιά αρχίζουν να έχουν σημαντικές απορίες και ερωτήσεις, όπως «γιατί υπάρχουν τόσοι Αη Βασίληδες;» «Πώς προλαβαίνει ο Αη Βασίλης τόσα σπίτια μέσα σε ένα βράδυ;» «Γιατί δεν μου έφερε το πόνυ που ζήτησα πέρυσι;».

Γύρω στα 6 – 7 – στο Δημοτικό – αρκετά συχνά ένα μεγαλύτερο αδελφάκι ή ένας συμμαθητής θα μεγαλώσει τις αμφιβολίες του. Έτσι, αυτή η ηλικία, συνήθως σηματοδοτεί την αρχή του τέλους του μύθου. Αυτή η περίοδος της αμφιβολίας είναι συγκινητική. Η ανακάλυψη ότι ο Αϊ-Βασίλης μάλλον δεν υπάρχει τα γεμίζει με απορία και θλίψη.

Η διαφοροποίηση της πραγματικότητας από το μύθο αναγγέλλει συχνά το τέλος μιας μαγικής περιόδου στην παιδική ηλικία, αυτή όπου μέσα από το όνειρο και την επιθυμία το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό. Στο δειλό ερώτημα του παιδιού «αλήθεια, δεν υπάρχει ο Αϊ-Βασίλης;» οι γονείς είναι υποχρεωμένοι να δώσουν μια απάντηση. Και αυτή βέβαια δεν μπορεί να είναι ένα ξερό «όχι, δεν υπάρχει». Λέγοντας την απόλυτη αλήθεια σ’ ένα παιδί προσχολικής ηλικίας, οι γονείς κινδυνεύουν να γίνουν οι «κακοί» στα μάτια του: ναι μεν δεν του λένε ψέματα, αλλά από την άλλη πλευρά ακρωτηριάζουν τη φαντασία και την ελπίδα του.

Η ιστορία του Αη Βασίλη έχει κάτι καταπληκτικό και μαγικό.  Είναι πολύ όμορφο και τρυφερό οι γονείς να μοιραστούν μαζί τους τη δική τους εμπειρία: πίστευαν στον Αη Βασίλη όταν ήταν παιδιά; Τους άρεσε; Γιατί; Ενδόμυχα θα κατανοήσει ότι η ιστορία του Άγιου Βασίλη δεν αποτελεί ένα ψέμα με την έννοια της φυγής από την πραγματικότητα αλλά έναν μύθο που μας κάνει να ονειρευόμαστε.

Μερικά παιδιά θα συνεχίσουν να αμφιβάλλουν παρά τις διαβεβαιώσεις των γονέων. Οι γονείς χρειάζεται να αναμένουν το τέλος του μύθου όταν τα παιδιά είναι έτοιμα γι’ αυτό. Τα παιδιά είναι ικανά με τον δικό τους τρόπο να σας δείξουν πότε πραγματικά δεν «χρειάζεται» να πιστεύουν στον παχουλό Άγιο με τον τρόπο που πίστευαν έως τώρα.

Τι πραγματικά σημαίνει ο Άγιος Βασίλης; 

Τελικά, ο Αϊ-Βασίλης υπάρχει;

Το μήνυμα των Χριστουγέννων δεν αφορά μόνο στα δώρα και τα πλουσιοπάροχα γεύματα.

Μπορεί ο καθένας από εμάς να «φιλοξενήσει» το πνεύμα των Χριστουγέννων στο σπίτι του;

Μπορεί να έχει το θαύμα των Χριστουγέννων κάθε μέρα μέσα του;

Κάποιες φορές, συμβαίνει το παράδοξο οι γονείς να είναι λιγότερο πρόθυμοι από τα παιδιά στο να εγκαταλείψουν την ιστορία του Αη Βασίλη.

Στο βαθμό λοιπόν που ο Άγιος Βασίλης συμβολίζει την ελπίδα, την προσμονή, τη γενναιοδωρία, την ειρήνη, την αγάπη, τη ζεστασιά, την ισότητα απέναντι στο δικαίωμα να είμαστε ευτυχισμένοι, την ευλάβεια, τη χαρά, το μοίρασμα, την επιθυμία και τη ζωή τότε ναι υπάρχει..  

Όσο η επιθυμία για ζωή παραμένει ειλικρινής, τότε το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό. Η μαγεία παύει, όταν παύει η επιθυμία. Ο καθένας από εμάς ας ψάξει μέσα του αν έχει πάψει να επιθυμεί και τι σημαίνει επιθυμία……..