Η συνεχιζόμενη αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας δημιουργεί μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης σε όλο τον κόσμο. Ποια είναι όμως η βασική αιτία της παχυσαρκίας;
Ο Δρ. Timothy Frayling, καθηγητής ανθρώπινης γενετικής στο Πανεπιστήμιο του Exeter, πιστεύει πως οι γενετικοί παράγοντες είναι ο βασικότερος παράγοντας για την αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας.
Μελέτες σε δίδυμα και υιοθετημένα παιδιά δείχνουν ότι η μεταβολή του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) έχει ισχυρή γενετική συνιστώσα. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι οι άνθρωποι που φέρουν δύο αντίγραφα ενός γονιδίου που σχετίζεται με την παχυσαρκία (του γονίδιου FTO) είναι, κατά μέσο όρο, βαρύτερα από εκείνα που φέρουν δύο αντίγραφα ενός προστατευτικού για τη παχυσαρκία γονιδίου.
Επιπλέον, μια πρόσφατη μελέτη στην οποία συμμετείχαν πάνω από 200.000 άτομα έδειξε ότι η παραλλαγή του γονιδίου FTO είχε ισχυρότερη επίδραση στους ανθρώπους που ακολουθούν μια καθιστικού τύπου ζωή σε αντίθεση με τους ανθρώπους που είναι σωματικά δραστήριοι.
«Παρά το γεγονός ότι οι παραλλαγές του DNA εξηγούν μόνο ένα μικρό ποσοστό της μεταβολής του δείκτη μάζας σώματος, αποδεικνύουν ότι οι γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν τον ΔΜΣ περισσότερο από τους περιβαλλοντικούς», αναφέρει ο Δρ. Frayling. Εν κατακλείδι, προσθέτει, ότι οι γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν σημαντικά τον δείκτη μάζας σώματος ενός ατόμου ελέγχοντας την όρεξη του για φαγητό.
Στην αντίθετη πλευρά, ο Δρ. John Wilding, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ πιστεύει ότι οι αλλαγές στο περιβάλλον μας είναι υπεύθυνες για την τεράστια αύξηση των ποσοστών της παχυσαρκίας.
Αναγνωρίζει το ρόλο της γενετικής στη ρύθμιση του σωματικού βάρους, αλλά υποστηρίζει ότι η ραγδαία αύξηση της παχυσαρκίας που παρατηρείται τα τελευταία 30 χρόνια δεν μπορεί να οφείλεται μόνο σε γενετικές αλλαγές.
Επισημαίνει πως η μείωση του κόστους των τροφίμων που είναι πλούσια σε θερμίδες, ζάχαρη και λιπαρά παράλληλα με την επιτυχή προώθηση αυτών των τροφίμων από τις βιομηχανίες, η μείωση της σωματικής δραστηριότητας λόγω των αλλαγών στον τομέα των μεταφορών και της τεχνολογίας και γενικά ο σύγχρονος, δυτικός τρόπος ζωής είναι οι κυριότεροι παράγοντες που συνετέλεσαν στην αύξηση των ποσοστών της παχυσαρκίας.
«Είναι σημαντικό να εντοπιστούν οι γενετικές αιτίες της παχυσαρκίας ώστε να μπορούν να αντιμετωπιστούν όσο το δυνατόν καλύτερα. Ωστόσο, η παχυσαρκία είναι μια σύνθετη διαταραχή που οφείλεται τόσο σε γενετικές όσο και σε περιβαλλοντικές αιτίες. Ο κυριότερος παράγοντας είναι το περιβάλλον και οι αλλαγές σε αυτό θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την παχυσαρκία», σύμφωνα με τον Δρ. John Wilding.
Η προσωπική μας γνώμη; συμφωνούμε πως τα γονίδια και το γενετικό υπόβαθρο του καθενός είναι τόσο ισχυρά που πολλές φορές δεν μπορούμε να επέμβουμε και να θεραπεύσουμε μια παθολογική κατάσταση, τόσο με τα φάρμακα όσο και με τη διατροφή. Δεν μπορούμε όμως να περιθωριοποιήσουμε την ισχυρή επίδραση που έχει ο τρόπος ζωής μας και το περιβάλλον στο οποίο ζούμε στο επίπεδο της υγείας μας. Επομένως, συγκλίνουμε προς τη δεύτερη άποψη, αυτή του Δρ. John Wilding.
Βιβλιογραφία
- T. M. Frayling. Are the causes of obesity primarily environmental? No. BMJ, 2012; 345 (sep11 1): e5844 DOI: 10.1136/bmj.e5844
- J. Wilding. Are the causes of obesity primarily environmental? Yes. BMJ, 2012; 345 (sep11 1): e5843 DOI: 10.1136/bmj.e5843