Ψυχοθεραπεία: όπλο κατά του καρκίνου

Οι ανατροπές είναι μεγάλες τόσο στο συναισθηματικό πεδίο όσο και στον επαγγελματικό και κοινωνικό τομέα δράσης για όλους. Η αποδοχή της πραγματικότητας δεν είναι εύκολη υπόθεση γι’ αυτό και οι φάσεις που διάγουν όλοι μέσα στην οικογένεια είναι πολλές. Η αναζήτηση για την πιθανότητα του εργαστηριακού και κατ’ επέκταση διαγνωστικού λάθους εμφανίζεται από την πρώτη στιγμή. Ακολουθεί η ανθρώπινη έκρηξη του ασθενή απέναντι στο υγειονομικό και πολιτικό σύστημα ακόμη και εναντίων των θεολογικών και θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Στο επόμενο βήμα ακολουθείται μία εκ διαμέτρου αντίθετη στάση με την κατάλληλη προετοιμασία, την αναζήτηση του επιστημονικού προσωπικού, του ώριμου μελλοντικού προγραμματισμού και της τακτοποίησης των προσωπικών θεμάτων αλλά και της παρακλητικής τάσης προς τα θεία και ιερά. Σε κάποια φάση, όταν η εξέλιξη της ασθένειας δεν είναι η επιθυμητή, εμφανίζεται και έντονη καταθλιπτική διάθεση που συνοδεύεται από αυτοκτονικό ιδεασμό που όμως σπανιότατα πραγματοποιείται. Ένα τελικό στάδιο συμπεριφοράς είναι όταν ο ασθενής αποδέχεται την ύπαρξη της νόσου και την παλεύει δυναμικά ακολουθώντας πιστά την θεραπευτική αγωγή και ταυτόχρονα προσπαθεί ν’ αποκομίσει όσες χαρές μπορεί προετοιμάζοντας έτσι τον εαυτό του για το μοιραίο όποτε κι αν έρθει.

Εστιάζοντας περισσότερο στο στάδιο της ψυχιατρικής συννοσηρότητας που ένας στους δύο καρκινοπαθείς θα εμφανίσει, θα αναφέρω ορισμένες συμπεριφορές τους που σκοπό έχουν να βοηθήσουν το άμεσο περιβάλλον του ασθενή στο να προετοιμαστεί και να κατανοήσει καλύτερα την όποια μελλοντική στάση του. Το καταθλιπτικό συναίσθημα εμφανίζεται έντονα, με αξιοσημείωτη μείωση ενδιαφέροντος για κάθε δραστηριότητα. Σημαντική είναι επίσης η μεταβολή του σωματικού βάρους. Η αϋπνία ή ο υπερβολικός ύπνος. Θα εμφανιστούν συναισθήματα αυτοϋποτίμησης ή ενοχής ειδικά σε συγκεκριμένες μορφές καρκίνου. Άγχος και πανικός.  Δυσκολία στη συγκέντρωση κατά τη λειτουργία της σκέψης, καθώς και επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου.

Σε πολλές περιπτώσεις η χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων συμβάλλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Στη χρονική αυτή στιγμή καθοριστικό ρόλο παίζει το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον. Η σοβαρότητα και η μεστότητα των σκέψεων των προσώπων που περιβάλλουν το άτομο δρα αποτελεσματικά στη ψυχοσύνθεσή του. Ακόμα και η μοναχικότητα που μπορεί να διακρίνει το άτομο στη ζωή του μπορεί να σπάσει με την υποστήριξη που ίσως έχει χτυπώντας ο ίδιος την πόρτα κάποιων οργανώσεων που θα του συστήσει ο θεράπων ιατρός του. Η υποστήριξη που μπορεί να έχει ο καρκινοπαθής αλλά και η οικογένειά του μπορεί επιστημονικά να έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Ανάλογα την ειδίκευση του προσωπικού ψυχολόγου, δηλαδή αν ακολουθεί τη συστημική ή τη γνωστικοσυμπεριφορική ή την ψυχαναλυτική ή κάποια άλλη επιστημονική προσέγγιση θα είναι ανάλογη και η μεθοδολογική επιλογή. Επιστημονικές έρευνες άλλωστε έχουν αποδείξει ότι η συστηματική ψυχολογική στήριξη του ασθενή και των συγγενών του μπορεί να επεκτείνει το προσδόκιμο ζωής και ακόμα να οδηγήσει στην θεραπεία της συγκεκριμένης νόσου. Μόνο με την ολοκληρωμένη βιοψυχοκοινωνική αντιμετώπιση μπορούμε να έχουμε - σε κάθε περίπτωση - τη βέλτιστη αντιμετώπιση του καρκίνου, ανεξάρτητα από τον τύπο του και τη φάση στην οποία βρίσκεται η νόσος. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αδρανήσει ή να αδιαφορήσει ο ασθενής για την ασθένειά. Σήμερα μπορούμε να βροντοφωνάξουμε ότι ο προληπτικός έλεγχος είναι το καλύτερο όπλο στην πρόληψη του καρκίνου. Η άμεση ιατρική παρέμβαση είναι η σταθερή αξία για την αντιμετώπιση της ασθένειας. Η επιστημονική πρόοδος είναι αναμφισβήτητη. Η εικόνα που ίσως έχουμε από το παρελθόν δεν είναι πια η ίδια. Τα όπλα στην φαρέτρα μας είναι πολλά και το καθήκον που έχουμε, ασθενείς και συνοδοιπόροι, είναι να τα χρησιμοποιήσουμε όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται.