Τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνιση τους στα ράφια των σούπερ μάρκετ και στα φαρμακεία, τρόφιμα παιδικής διατροφής εμπλουτισμένα με θρεπτικά συστατικά.
Χρειάζονται όμως τα παιδιά μας μια «ξεχωριστή» διατροφή με επιπρόσθετες βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία; Είναι απαραίτητα αυτά τα προϊόντα;
Μετά το τέλος του θηλασμού, ο οποίος είναι απαραίτητος για τους πρώτους 6 μήνες και προαιρετικός για τους επόμενους 6 στους οποίους γίνεται σταδιακή εισαγωγή στερεών και άλλων τροφίμων, οι βιομηχανίες τροφίμων έχουν πλασάρει μια σειρά ειδικών προϊόντων για τη παιδική διατροφή. Τα προϊόντα αυτά υπόσχονται γερά παιδιά με υγεία, δύναμη, ευφυΐα και φυσιολογική ανάπτυξη.
Ακούμε για γάλα εμπλουτισμένο με σίδηρο, ασβέστιο, σελήνιο, ιώδιο, ψευδάργυρο, βιταμίνες και πρεβιοτικά, για παιδικά γιαούρτια με φρούτα, ασβέστιο, βιταμίνες και μέταλλα, για έτοιμα φρουτογεύματα που αντικαθιστούν τα φρέσκα πολτοποιημένα φρούτα, για παιδικά παγωτά και σνακ με γάλα, βιταμίνη D και ασβέστιο.
Βομβαρδιζόμαστε καθημερινά με διαφημίσεις που πλασάρουν όμορφα, χαρούμενα και υγιή παιδιά, με διαφημίσεις που τονίζουν τη διατροφική σύνθεση των προϊόντων και τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν δείχνοντας εικόνες με γάλα, σπόρους σιταριού και άλλα καθημερινά θρεπτικά τρόφιμα. Επιπλέον, οι διαφημίσεις αυτές όπως και οι συσκευασίες των παιδικών τροφίμων χρησιμοποιούν έντονα χρώματα και χαρακτήρες παιδικών ηρώων όπως ο Shrek, ο Scooby doo και η Barbie ώστε τα εν λόγω προϊόντα να φανούν ευχάριστα στα παιδικά μάτια. Με λίγα λόγια, οι «έξυπνες» βιομηχανίες ξέρουν πολύ καλά τι κάνουν και πως θα προωθήσουν ένα τρόφιμο ξοδεύοντας γι αυτόν το λόγο δισεκατομμύρια στο μάρκετινγκ και στις διαφημίσεις των προϊόντων τους.
Είναι όμως απαραίτητα αυτά τα τρόφιμα; Τα έχουν ανάγκη τα παιδιά μας; Η προσωπική μου άποψη είναι πως όχι, δεν τα έχουν ανάγκη! Για εκατομμύρια χρόνια μέχρι και πριν λίγες δεκαετίες μεγαλώναμε χωρίς αυτά διότι απλά δεν υπήρχαν. Παρ όλα αυτά ο πληθυσμός της Γης αυξήθηκε χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα κάτι που σημαίνει ότι ο παραδοσιακός τρόπος διατροφής αρκεί. Μετά την άφιξη αυτών των παιδικών προϊόντων όμως παρατηρήσαμε κάτι νέο, μια απότομη αύξηση στα ποσοστά της παιδικής παχυσαρκίας. Βέβαια, το πρόβλημα αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες ένας από τους οποίους είναι και η αμάθεια ή πολύ περισσότερο η ημιμάθεια των γονέων σχετικά με τη σοβαρότητα της διατροφής των παιδιών αλλά και των ιδίων. Δεν μπορούμε όμως και να αποκλείσουμε το μεγάλο μερίδιο ευθύνης που αναλογεί στις βιομηχανίες τροφίμων σχετικά με τη παιδική παχυσαρκία.
Σε αυτό το σημείο ας δούμε λίγα παραδείγματα παιδικών τυποποιημένων τροφίμων:
1. Γάλα γνωστής εταιρείας εμπλουτισμένο με σίδηρο, ψευδάργυρο, σελήνιο και πρεβιοτικά μετά την ηλικία των 6 μηνών
Στη συσκευασία τονίζεται η ενίσχυση της φυσικής άμυνας του οργανισμού, η καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, η υγεία του πεπτικού συστήματος, η μοναδική του σύνθεση σε 13 βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
Σύσταση: Γάλα αποβουτυρωμένο, σιρόπι καλαμποκιού, φυτικά έλαια, λίπος γάλακτος, πρεβιοτικές ίνες, λεκιθίνη σόγιας, μίγμα βιταμινών, μίγμα μετάλλων και ιχνοστοιχείων.
Από τη σύσταση αυτού του παιδικού προϊόντος που έχει μια ευχάριστη φωτογραφία στη συσκευασία του, παρατηρούμε ότι το δεύτερο συστατικό είναι το σιρόπι καλαμποκιού, το τρίτο συστατικό είναι τα φυτικά έλαια και τα υπόλοιπα συστατικά είναι βιταμίνες, μέταλλα, λίπος γάλακτος, λεκιθίνη και πρεβιοτικές ίνες. Το σιρόπι καλαμποκιού είναι μια φθηνή- τεχνητή μορφή υδατανθράκων (φρουκτόζη, γλυκόζη) το οποίο έχει κατά κόρον κατηγορηθεί για πρόκληση παχυσαρκίας, σακχαρώδη διαβήτη, καρκίνου και καρδιαγγειακών παθήσεων. Χρησιμοποιείται πολύ από τις βιομηχανίες τροφίμων και το βρίσκουμε και στα παιδικά γεύματα! Τα φυτικά έλαια που υπάρχουν στο τρόφιμο αυτό δεν αναφέρουν συγκεκριμένα ποια είναι. Πιθανόν είναι φθηνά και κορεσμένα φυτικά έλαια.
2. Γιαούρτι με φράουλα και μπισκότο με επικάλυψη σοκολάτας, ασβέστιο και πρεβιοτικές ίνες
Ένα τέτοιο γιαουρτάκι προσφέρει το 25% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης (ΣΗΠ) ασβεστίου.
Σύσταση γιαουρτιού: φρέσκο γάλα αγελάδας πλήρες και πρωτεΐνες γάλακτος: 76%, φρουτοπαρακεύασμα φράουλα: 14%, ζάχαρη, ζελατίνη, σιρόπι γλυκόζης-φρουκτόζης (από σιτάρι), τροποποιημένο άμυλο, ρυθμιστής οξύτητας: κιτρικό οξύ, σταθεροποιητής: κόμμι γκουάρ, αρωματικές ύλες, χρωστική: κοχενίνη, ανθρακικό ασβέστιο, καλλιέργεια γιαούρτης, προβιοτική καλλιέργεια, συντηρητικό: σορβικό κάλι.
Συστατικά μπισκότων: σοκολάτα 59% (ζάχαρη, βούτυρο, κακάο, αλόπαχη σκόνη γάλακτος, κακαόμαζα, γαλακτοματοποιητής: λεκιθίνη σόγιας), μπισκότο 40% (άλευρο σίτου, ζάχαρη, φυτικά λιπαρά, άμυλο σίτου, πρωτεΐνη σίτου, ιμβερτοποιημένο σιρόπι ζάχαρης, άμυλο ταπιόκας, σιρόπι γλυκόζης, αλάτι, διογκωτικοί παράγοντες: ανθρακικό αμμώνιο, όξινο ανθρακικό νάτριο), υλικό γλασαρίσματος: αραβικό κόμμι
Δεν νομίζω ότι πρέπει να κάνω κάποια εξήγηση για τη σύσταση αυτού του προϊόντος! Είναι ακατάλληλο για παιδιά μόνο και μόνο επειδή περιέχει πάνω από 30 πρόσθετα. Το μόνο που θα τονίσω είναι ότι ένα τέτοιο γιαουρτάκι προσφέρει 18 γραμμάρια απλών υδατανθράκων, όσα περίπου προσφέρουν 3 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη.
3. Γαλακτοφέτες πολύ γνωστής εταιρείας
Τρεις περίπου γαλακτοφέτες προσφέρουν το 20% της ΣΗΜ ασβεστίου, το 30% της ΣΗΠ φωσφόρου, το 17% της ΣΗΠ βιταμίνης Β2 και το 40% της ΣΗΠ βιταμίνης Β12.
Σύσταση: Φρέσκο παστεριωμένο γάλα 40%, φυτικά έλαια και λίπος, ζάχαρη, αλεύρι σίτου, γάλα αποβουτυρωμένο σε σκόνη, μέλι 5%, συμπυκνωμένο βούτυρο, αυγά σε σκόνη, κακάο αποβουτυρωμένο, πίτουρο, διογκωτικά ζύμης, γαλακτοματοποιητές, αρωματικές ύλες, αλάτι.
Συναντάμε, και εδώ, φυτικά έλαια και λίπος αμφιβόλου ποιότητας, ζάχαρη και μια σειρά πρόσθετων και βελτιωτικών υλών.
Τα παραδείγματα αυτά σας τα έφερα για έναν και μόνο λόγο. Μπορεί τα προϊόντα για παιδιά να προσφέρουν ωφέλημα θρεπτικά συστατικά, τα οποία δεν υπάρχουν φυσικώς αλλά προστίθενται στα τρόφιμα αυτά, παρέχουν ταυτόχρονα όμως και μια σειρά από ακατάλληλες άλλες ουσίες. Πέρα από το γεγονός ότι δεν υπάρχουν επιστημονικές έρευνες που να υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα αυτών των προϊόντων, μπορεί η μακροχρόνια χρήση τους να προκαλέσει προβλήματα υγείας στο παιδί. Επιπροσθέτως, δεν υπάρχουν έρευνες που να τεκμηριώνουν την άποψη των βιομηχανιών ότι τα παιδιά μας χρειάζονται επιπλέον βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία από αυτά που προσφέρει μια ισορροπημένη διατροφή, πέρα από το γεγονός του ότι μπορεί να προκαλέσουν και υπερβιταμίνωση.
Καταλαβαίνω απόλυτα πολλούς από εσάς, τους γονείς, όταν μου λέτε ότι δεν έχετε χρόνο να μαγειρέψετε ή να αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως διακυβεύεται η υγεία του παιδιού σας και πολλές φορές ενώ νομίζετε ότι κάνετε καλό μπορεί να πετύχετε ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα.
Μικρές συμβουλές
- Διαβάζετε τα συστατικά των τυποποιημένων τροφίμων για παιδιά και διαλέγετε εκείνα με την καλύτερη σύσταση.
- Αγοράστε βιβλία παιδικής διατροφής που συνοδεύονται από συνταγές μαγειρικής για εύκολα και βιταμινούχα γεύματα.
- Επισκεφτείτε και συμβουλευτείτε έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο ώστε να σας καθοδηγήσει σε έναν σωστό τρόπο διατροφής, για εσάς αλλά και για το παιδί σας.
- Όταν έχετε χρόνο προτιμήστε να παρασκευάσετε ένα τρόφιμο με αγνά υλικά από το να δώσετε στο παιδί κάτι έτοιμο.
- Περιορίστε τα τυποποιημένα τρόφιμα παιδικής διατροφής.