Παχυσαρκία θεωρείται η παθολογική κατάσταση κατά την οποία περίσσεια λίπους ή λιπώδους ιστού εναποθηκεύεται στον οργανισμό, σε βαθμό τέτοιο, που να επηρεάζεται δυσμενώς η υγεία του ατόμου.
Τα τελευταία χρόνια η παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί, όχι άδικα, ως μάστιγα των ανεπτυγμένων, αλλά και των υποανάπτυκτων πλέον χωρών. Οι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση της παχυσαρκίας, βάσει επιδημιολογικών ερευνών, είναι η ηλικία, το φύλο, η εθνικότητα, κοινωνικοί παράγοντες, περιβαλλοντικοί παράγοντες βιολογικοί παράγοντες, παράγοντες συμπεριφοράς, ορμονικοί παράγοντες, φάρμακα που αυξάνουν το βάρος κ.ά. Είναι φανερό τώρα πια, ότι η παχυσαρκία δεν είναι απλά ένα αισθητικό πρόβλημα, αλλά μια απειλή για την υγεία.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, (World Health Association, WHO), περίπου το 1/10 του ενήλικου πληθυσμού της γης είναι παχύσαρκοι. Με βάση μελέτη που έγινε από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας σε δείγμα περίπου 17.000 ενηλίκων βρέθηκε ότι 26% των ανδρών και 18% των γυναικών είναι παχύσαρκοι με αυτοδηλούμενα στοιχεία. Στην ίδια μελέτη, 27,7% των ανδρών είχε περίμετρο μέσης 94-102 cm και 26,6% των ανδρών περίμετρο μέσης >102 cm (με φυσιολογική τιμή <94 cm). Στις γυναίκες 20.7% είχε περίμετρο μέσης 80-88 cm και 35,8% είχε περίμετρο μέσης >88cm (με φυσιολογική τιμή <80cm).
Η συσχέτιση της κοιλιακής παχυσαρκίας με διάφορες παθήσεις, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα και σακχαρώδη διαβήτη, είναι πλέον υπαρκτή και αποδεκτή, ενώ παράλληλα εφιστάται η προσοχή σε άτομα που πάσχουν από αυτή, λόγω της επικινδυνότητας που διατρέχουν.
Η αιτιοπαθογένεια της παχυσαρκίας έγκειται στην αυξημένη ποσότητα λίπους στο σώμα, η οποία μπορεί να είναι αποτέλεσμα του αυξημένου μεγέθους των λιποκυττάρων ή του αυξημένου αριθμού τους. Κατά την αύξηση του σωματικού βάρους στα ενήλικα άτομα, τα λιποκύτταρα αυξάνουν αρχικά σε μέγεθος και στη συνέχεια σε αριθμό.
Η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση εμφράγματος του μυοκαρδίου, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, υπέρτασης, φλεβικής ανεπάρκειας και περιφερικής αρτηριοπάθειας. Σύμφωνα με μελέτες, υπολογίζεται ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις οφείλονται κατά 17% στην παχυσαρκία.
Υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί συσχέτισης της παχυσαρκίας με τις διαταραχές του καρδιαγγειακού συστήματος. Το κοιλιακό λίπος παράγει ορμόνες που αυξάνουν την τάση των αρτηριών. Παράλληλα η κοιλιακή παχυσαρκία συνδέεται με την ενεργοποίηση του συμπαθητικού συστήματος, το οποίο προκαλεί:
- αύξηση της αρτηριακής πίεσης,
- αύξηση της καρδιακής συχνότητας και
- ινσουλινοαντίσταση, που αυξάνει την τάση στα αγγεία.
Λόγω των παραπάνω δεδομένων, η παχυσαρκία έχει συσχετιστεί με αυξημένη θνησιμότητα, καρδιαγγειακά νοσήματα, μυοσκελετικά προβλήματα, ενδοκρινικές διαταραχές, καθώς και πολλά άλλα προβλήματα, σωματικής και ψυχικής φύσεως.
