Η αχαλασία είναι μία πρωτοπαθής κινητική διαταραχή του οισοφάγου.
Χαρακτηρίζεται από απουσία περισταλτικών κινήσεων στο τμήμα του οισοφάγου, που αποτελείται από λείες μυϊκές ίνες (τα κατώτερα 2/3 του σώματος) και από ατελή χάλαση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ), μετά από κατάποση.
Τα κύρια συμπτώματα της νόσου είναι η δυσφαγία (82 - 100%), τόσο στις στερεές όσο και στις υγρές τροφές, η παλινδρόμηση (56 - 97%), η απώλεια βάρους (30 - 91%), το θωρακικό άλγος (17 - 95%) και ο οπισθοστερνικός καύσος (27 - 42%). Η κλινική εικόνα θέτει την υπόνοια της νόσου. Με την ενδοσκόπηση θα αποκλειστούν αιτίες δευτεροπαθούς αχαλασίας. Η διάγνωση θα επιβεβαιωθεί με τον ακτινολογικό έλεγχο (οισοφαγογραφία, βιντεοακτινοσκόπηση με κατάποση) και θα οριστικοποιηθεί με τη μανομετρία του οισοφάγου. Τέσσερα είναι τα μανομετρικά κριτήρια που χαρακτηρίζουν την αχαλασία: απουσία περισταλτικών κυμάτων, ατελής χάλαση του ΚΟΣ, αυξημένη πίεση του ΚΟΣ, καθώς και αύξηση της ενδοοισοφαγικής πίεσης σε σχέση με την ενδογαστρική. Τα παραπάνω κριτήρια αποτελούν εμπειρία, η οποία αποκτήθηκε με τη βοήθεια της συμβατικής μανομετρίας.
Η συμβατική μανομετρία υπάρχει σαν εξέταση εδώ και περίπου 30 χρόνια. Για την Συμβατική Μανομετρία χρησιμοποιείται ένα μανόμετρο που λειτουργεί με νερό και ένας καθετήρας με 8 κανάλια - αισθητήρες πίεσης. Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε η Μανομετρία Υψηλής Ανάλυσης (High Resolution Manometry - HRM) η οποία εξαπλώθηκε γρήγορα λόγω σημαντικών πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει για τον ασθενή. Στην HRM χρησιμοποιείται και πάλι το μανόμετρο το οποίο μπορεί να λειτουργεί με νερό (water perfusion) ή χωρίς (solid state) και καθετήρες με 36 κανάλια - αισθητήρες πίεσης. Τα κανάλια αυτά δεν καταγράφουν την πίεση του οισοφάγου σε ένα μόνο σημείο του αυλού αλλά σε διάφορα σημεία του εκατοστού στο οποίο είναι τοποθετημένα, δίνοντας τελικά έναν μέσο όρο πιέσεων αντιπροσωπευτικό της πραγματικότητας εντός του αυλού και όχι σημειακής πίεσης. Με την Μανομετρία Υψηλής Ανάλυσης (High Resolution Μanometry - HRM) έγιναν πολύ καλύτερα αντιληπτές οι κινητικές διαταραχές του Οισοφάγου.
Οι κλασσικές ενδείξεις της μανομετρίας οισοφάγου αφορούν ασθενείς με συμπτώματα όπως:
- Δυσκαταποσία
- Δυσφαγία μη οφειλόμενη σε κακοήθη νόσο
- Οπισθοστερνικός πόνος μη καρδιακής αιτιολογίας
Άλλες ενδείξεις της μανομετρίας οισοφάγου είναι:
- Προεγχειρητική αξιολόγηση της λειτουργικότητας του οισοφάγου σε ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε θολοπλαστική για την διόρθωση διαφραγματοκήλης ή γαστρο - οισοφαγικής παλινδρόμησης
- Μετεγχειρητική αξιολόγηση της λειτουργικότητας του οισοφάγου σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε επεμβάσεις που αφορούν τον οισοφάγο ή το στομάχι (π.χ. μετά από θολοπλαστική, μυοτομή Heller, κ.α.)
Στον παρακάτω πίνακα παρέχονται συγκεντρωμένα τα χαρακτηριστικά της μανομετρίας υψηλής ανάλυσης συγκριτικά με την συμβατική μανομετρία.
|
Συμβατική Μανομετρία |
Υψηλής Ανάλυσης Μανομετρία (HRM) |
|
Έλξη του καθετήρα. Μετακίνηση των αισθητήρων κατά ένα εκατοστό. |
Δεν χρειάζεται έλξη του καθετήρα γιατί ο οισοφάγος απεικονίζεται ολόκληρος. |
|
Πολλά εξαρτήματα / Δυσκινησία |
Ευχρηστία / Ευκινησία |
|
Χαμηλή πιστότητα |
Υψηλή πιστότητα |
|
Εικόνα κυμμάτων |
Εικόνα χρωμάτων
|
|
Δύσκολη η διάκριση διαφραγματοκήλης |
Διαφραγματοκήλη άμεσα αντιληπτή |
|
Δύσχρηστοι και σκληροί καθετήρες |
Εύχρηστοι και μαλακοί καθετήρες |
|
Αρκετοί χειρισμοί λόγω της έλξης του καθετήρα που αυξάνουν τη διάρκεια της εξέτασης (20-30min) |
Λίγοι χειρισμοί λόγω της σταθερότητας του καθετήρα που καθιστούν την εξέταση ολιγόλεπτη (5-8min) |
|
Δεν μπορεί να συνδυαστεί με άλλες μεθόδους |
Μπορεί να συνδυαστεί και με άλλες μεθόδους όπως η εμπεδησιομετρία ή η τρισδιάστατη απεικόνιση |
|
Μεγάλα κενά μεταξύ των καναλιών (8 κανάλια) πίεσης (5cm από κανάλι σε κανάλι). Μπορεί να χαθούν βλάβες. |
Η παρουσία 36 καναλιών μειώνει κατά πολύ την πιθανότητα απώλειας βλαβών |
Η HRM είναι μία εξέταση ασφαλής. Τα στοιχεία που καταγράφονται επεξεργάζονται με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή και το αποτέλεσμα δίνεται στον ασθενή άμεσα. Τα αποτελέσματα βασίζονται στην κατά "Σικάγο Ταξινόμηση" (Chicago classification) η οποία είναι μία ταξινόμηση που εξελίσσεται διαρκώς, προκειμένου να διευκολύνει την ερμηνεία των κινητικών διαταραχών του Οισοφάγου.
Εν κατακλείδι θα έλεγα ότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της Μανομετρίας Υψηλής Ανάλυσης είναι ο όγκος των πληροφοριών που παρέχονται στον Ιατρό, γεγονός που κάνει την διάγνωση σπάνιων κινητικών διαταραχών του οισοφάγου εφικτή. Χαρακτηριστικό αυτού είναι ότι με την Μανομετρία Υψηλής Ανάλυσης δεν υπάρχει πλέον ο όρος μη ειδικές διαταραχές του οισοφάγου, καθώς όλες οι κινητικές διαταραχές μπορούν να ενταχθούν σε κάποιο πλαίσιο.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ε. ΚΑΡΑΠΙΠΕΡΗΣ
Γαστρεντερολόγος - Επεμβατικός Ενδοσκόπος
p.web: http://www.dimitrioskarapiperis.com/